Archiwa tagu: Przeglądy na Koszykowej

Dziura w serze Katarzyna Ryrych

„Dziura w serze”

Dziura w serze Katarzyna RyrychAutorka: Katarzyna Ryrych                                              Ilustratorka: Marta Krzywicka                                      Wydawnictwo: Wilga

Poziom: BD II/III

 

Najnowsza powieść Katarzyny Ryrych, autorki należącej do ścisłej czołówki gwiazd polskiej literatury dla dzieci i młodzieży. Poprzednio na liście: „Pas startowy” (p. 4/21). Ryrych nie obniża formy, choć wydaje książki z dużą regularnością.

„Dziura w serze” to słodko-gorzka bardzo dobrze napisana, historia, w której autorka nie ucieka od ludzkich przywar, trudnych stron życia, ale zostawia też sporo miejsca nadziei oraz wierze w lepsze jutro, na które ostatecznie – w mniejszym czy większym stopniu – człowiek ma wpływ.

Główna bohaterka (Marianna) ma dwanaście lat, straciła ojca w wypadku samochodowym, w związku z czym jej mama podejmuje pracę zarobkową na emigracji w charakterze sprzątaczki. Kobieta pracuje w belgijskim zamku, o czym opowiadać koleżankom jest fajnie; gorzej ze zdradzaniem szczegółów. Ryrych żongluje całym szeregiem istotnych motywów: śmierć bliskiej osoby, konsekwencje, emigracja zarobkowa, zawstydzenie, jak również motyw przełomowego lata. Marianna, stęskniona za matką, wykorzystuje okazję i leci do niej na wakacje, gdzie poznaje nowy świat, kulturę i obyczaje.

Inteligencja i rezolutność dziewczynki sprawią, że stanie się ona inspiratorką wielu pozytywnych zmian w miejscu, które tylko materialnie okaże się bogatsze od dotychczasowych losów Marianny. Pożyteczna lektura poruszająca poważne sprawy. Autorka nie unika tematów tabu, jednocześnie wrzuca je w konwencję przygody, co czyni utwór wielce wartościowym literacko i treściowo. Oprawa miękka, klejona.

„Co się skrywa między nami?”

 

Autor: John Marrs
Wydawnictwo: Burda Książki

 

John Marrs jest brytyjskim dziennikarzem. Pracował dla najlepszych tytułów prasowych, prowadził wywiady ze znanymi ludźmi. Pewnego dnia postanowił zostać pisarzem. „Co się skrywa między nami” to jego siódma książka. Wcześniej przetłumaczono na język polski „Dopasownych”.

Pierwsze kilkadziesiąt stron to lekka opowieść o matce i córce. Maggie jest już stara i ma problemy z chodzeniem. Mieszka na strychu rodzinnego domu. Nie wychodzi na zewnątrz. Całymi godzinami wpatruje się w okno, podgląda życie sąsiadów, wspomina dawne czasy. Kiedyś mieszkała w ładnej dzielnicy. Dzisiaj każdy dom jest inny i jest tu brzydko.

Nina zajmuje się matką, gotuje jej obiady, pomaga w prostych czynnościach, ale w powietrzu wisi jakiś zadawniony konflikt. Maggie boi się córki. Nina tylko udaje miłą. Pracuje w bibliotece, z której regularnie wykrada książki. Zanosi je matce, ale nie robi tego z troski. Mści się na niej w wyjątkowo perfidny sposób. Najwyraźniej obwinia matkę za wszystkie swoje niepowodzenia.

Maggie też nie jest bez skazy. Popełniła wiele błędów w życiu. Nie wiemy, czy kierowała się tylko miłością, wyręczając córkę w podejmowaniu ważnych decyzji. Autor doskonale wciela się w poszczególne postacie, odgaduje ich uczucia, myśli, intencje. Dokonuje wnikliwej analizy psychologicznej swoich bohaterek. Genialnie opisuje rzeczywistość, wnętrza, ludzi, przedmioty. W tej opowieści każda rzecz gra swoją rolę.

To mistrzowsko napisana książka. Kiedy cofamy się w czasie o dwadzieścia pięć lat i narratorką staje się mała dziewczynka, autor umiejętnie zmienia styl. Czytelnik spodziewa się, że w każdej chwili sielankowy obraz rodziny może zmienić się w koszmar. Pierwszym sygnałem jest łańcuch, którym Nina przypina starą matkę. Dreszcze przechodzą nam po plecach, a jednak ta historia mogła wydarzyć się naprawdę. Świetnie napisane dialogi, narracja prowadzona zamiennie przez dwie główne bohaterki, co jest typowe dla tego gatunku. Idealna historia do stworzenia scenariusza filmowego. Gorąco polecam, szczególnie bibliotekarzom, bo znajdziemy tu bardzo trafne spostrzeżenia, dotyczące pracy w bibliotece. Oprawa miękka, klejona. 

„Szalone, złe i smutne”

 

Autorka: Lisa Appignanesi
Wydawnictwo: Marginesy

 

Lisa Appignanesi jest brytyjską pisarką żydowskiego pochodzenia. Urodziła się w Łodzi. Napisała kilkadziesiąt książek i wiele artykułów. W przeglądzie 4/07 omawialiśmy jej publikację „Żegnając umarłych”.

Książka „Szalone, złe i smutne” zdobyła w 2009 roku Nagrodę Brytyjskiego Stowarzyszenia Medycznego BMA. Autorka opisuje historię rozwoju psychiatrii, badań ludzkiego mózgu, stosowanych terapii. Prezentuje współczesne tendencje w medycynie, potrzebę postawienia szybkiej diagnozy i zastosowania leku. Twierdzi, że odczuła potrzebę zbadania problemu chorób psychicznych, ponieważ statystyki pokazują znaczny wzrost zachorowalności. Zastanawia się czy przyczyną tego stanu rzeczy nie jest zmiana w klasyfikowaniu zaburzeń, medykalizacja cierpienia. Przygląda się lekom, które rozbudzają zbyt wielkie oczekiwania, nie zmieniając rzeczywistości, która wywołuje stany depresyjne u pacjentów.

Idea terapii przenika cały świat Zachodu. Tymczasem okazuje się, że schorzenia są zwierciadłem czasów. Różnią się w zależności od kraju i obowiązujących w nich norm. W Japonii na przykład wyodrębniono zaburzenie u kobiet, które odczuwają silny stres związany z przejściem na emeryturę męża, który dotąd bardzo dużo pracował i właściwie nie było go w domu.

Książka jest napisana bardzo przystępnym językiem, porusza aktualną problematykę. Autorka opisuje najczęściej występujące choroby, anoreksję, depresję, nadpobudliwość. Swoją uwagę koncentruje na kobietach, bo podobno częściej chorują. Kobieca twarz często pojawia się jako ilustracja choroby psychicznej. Nie zmienił tego triumf feminizmu. O wielu zaburzeniach nadal decyduje gospodarka hormonalna. Autorka skupia się na przypadkach pojedynczych osób. Opowieść rozpoczyna od opisu przypadku Mary Lamb z 1796 roku. Sięga do literatury naukowej, listów, pamiętników, notatek lekarzy, biografii, czasopism popularnych. Lektura warta polecenia. Oprawa miękka, klejona, bibliografia, przypisy. 

„Pracownia literacka”

 

Autor: Andrzej Zawada
Wydawnictwo: Warstwy

 

 

ndrzej Zawada jest krytykiem, eseistą, historykiem literatury, emerytowanym profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, autorem między innymi książek „Gra w ludowe”, „Dwudziestolecie literackie”, „Mit czy świadectwo?”, „Literackie półwiecze 1939–1989”.

Omawiana publikacja to zbiór esejów i mniejszych form literackich z lat 2011–2020. Niektóre z nich były publikowane w czasopismach literackich i społeczno-kulturalnych, w „Kwartalniku Artystycznym”, „Nowych Książkach”, „Przeglądzie Politycznym” i ”Znaczeniach”.

Autor omawia dokonania najwybitniejszych polskich pisarek i pisarzy, m.in.: Olgi Tokarczuk, Wisławy Szymborskiej, Julii Hartwig, Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Mirona Białoszewskiego, Juliana Kornhausera czy Stefana Chwina. Teksty Zawady są osobistą refleksją na temat znaczenia literatury. Autor przytacza różne opinie na temat znanych twórców. Pokazuje jak pisarze, poeci są uwikłani w konflikty społeczne i polityczne. Podlegają zbyt łatwej ocenie.

Eseistyczna narracja Zawady przeplata się z fragmentami zapisków z notatnika, które dostarczają wielu cennych informacji o współczesnej polskiej i europejskiej kulturze. Autor patrzy z dystansem. Stara się dotrzeć do czytelnika, rezygnując z naukowego języka i górnolotnych porównań. Publikację można polecić czytelnikom interesującym się historią polskiej literatury. Oprawa miękka, szyta, spis pierwodruków.