Archiwum autora: Katarzyna Olszewska

Akcja bez granic. Trzy dekady Polskiej Akcji Humanitarnej

Autor koncepcji: Zbigniew Gluza
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2022

Kolejna książka przygotowana według koncepcji Zbigniewa Gluzy i wydana przez Ośrodek Karta – ostatnio na liście „Rodzina z niepamięci” (P. 4/20). „Akcja bez granic” stanowi podsumowanie trzydziestoletniej działalności jednej z najbardziej znanych na arenie międzynarodowej polskich organizacji pozarządowych. Powołana do życia przez Janinę Ochojską Polska Akcja Humanitarna od dekad pojawia się wszędzie tam, gdzie dzieje się krzywda ludzka, by nieść pomoc człowiekowi niezależnie od jego wyznania, koloru skóry czy pochodzenia.

Redaktorzy publikacji opowiadają historię PAH-u, przybliżają jego idee i działania, posługując się metodą KARTY. Czytelnik otrzymuje do rąk bogatą kompozycję materiałów źródłowych: fragmentów prasy, archiwalnych dokumentów, osobistych wspomnień, dzienników i relacji osób niosących pomoc oraz tych, którzy ją otrzymali w Sarajewie, Kazachstanie, Groznem, Kabulu, Darfurze, Strefie Gazy i wielu innych miejscach, również w Polsce. Zatopienie się w lekturze zapisów rzeczywistości pozwala najbliżej, na ile to możliwe, bez pośredników, dotrzeć do opisywanych wydarzeń i bohaterów. Celem napisania „Akcji bez granic” wydaje się uwrażliwienie czytelników na ludzkie cierpienie, podkreślenie wartości mądrej, bezstronnej pomocy, empatii i solidarności międzyludzkiej. Redaktorzy zadają sobie pytanie: czy bez trzech dekad oddziaływania PAH-u na świadomość Polaków, zachęcania do wspierania akcji, niosących pomoc i edukowania dojrzałoby w naszym kraju społeczeństwo, które w pierwszych miesiącach 2022 roku ruszyło na granice kraju, by przyjąć do swoich domów uchodźców z Ukrainy? Myślę, że odpowiedź znajduje się w książce, dlatego warto po nią sięgnąć.

Publikacja przygotowana w twardej, szytej oprawie, zawiera zdjęcia, kalendarium wybranych działań PAH w latach 1992 – 2022 oraz bibliografię źródłową. Gorąco polecam.

Wangari Maathai, kobieta, która posadziła miliony drzew

Autor: Franck Prévot
Ilustratorka: Aurélia Fronty
Wydawnictwo: Zakamarki
Poznań 2023
Poziom: BD I/II

Kolejna bardzo ładnie wydana przez Zakamarki książka, poświęcona Wangari Maathai, która – jak głosi tytuł – posadziła miliony drzew, poza tym była feministką, pierwszą w Afryce Wschodniej kobietą – profesorem, a w 2004 roku otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za pracę na rzecz ochrony środowiska, rozwoju, demokracji i pokoju.

Czytelnik poznaje bohaterkę jako małą dziewczynkę, żyjącą z rodzicami i rodzeństwem w niewielkiej kenijskiej wiosce o nazwie Ihithe. To tu mała Wangari zakłada swój pierwszy ogródek, pomaga mamie w pracach domowych, a pewnego dnia – wbrew obowiązującym zwyczajom – rozpoczyna naukę w szkole. Kilka lat później dociera aż do Ameryki, by studiować na uniwersytecie i przekonać się, że w demokracji nie każdy ma te same prawa i przywileje, a lasy mogą tworzyć nie drzewa, a drapacze chmur. Nie o takim świecie marzy bohaterka i nie taki świat postanawia zbudować. Od tej pory niezgoda na zastany porządek będzie towarzyszyć jej już zawsze i nie pozwoli poddać się w żadnej trudnej chwili.

To nie jest książka o kobiecie, to książka o nadziei i marzeniach, które się spełniają, jeżeli towarzyszy im niezachwiana wiara we własne siły. Publikacja pięknie zilustrowana, wydana w twardej i szytej oprawie, zawiera kalendarium życia Wangari Maathai, jej fotografie oraz mądre cytaty z autobiografii. Mój ulubiony mówi o tym, że „drzewo jest warte więcej niż jego drewno”. Polecam każdemu.

Śpiący rycerze. Baśń o wspólnocie

Autorka: Roksana Jędrzejewska-Wróbel
Ilustratorka: Marianna Oklejak
Wydawnictwo: Bajka
Warszawa 2023
Poziom: BD II

„Śpiący rycerze” to siódma książka dla dzieci, wydana w serii „Siedem szczęśliwych. Baśnie nie dość znane” – ostatnio na liście szósty tom serii „Kije samobije” (P. 4/23). Najnowsza część porusza problem osamotnienia i bezsilności. Główna bohaterka, Ronja, obdarzona darem uważności i empatii, widzi więcej niż inni. Talent, który posiada, powoduje, że dziewczynka czuje się nierozumiana przez otoczenie i samotna. Pewnego dnia Ronja zauważa, że morze płonie. Bohaterka ostrzega przed niebezpieczeństwem dorosłych, jednak żaden z nich nie reaguje adekwatnie do zagrożenia. Bierność otoczenia początkowo wywołuje u Ronj rozpacz, jednak później motywuje do działania. Co może zrobić mała dziewczynka, by zmienić świat? Nie poddawać się, mimo krytyki innych ludzi. Efekt może okazać się zaskakujący.

Książeczka niesie mądre i krzepiące przesłanie o sile, jaką daje przyjaźń, wspólnota i zjednoczenie w działaniu. Autorka dyskretnie przemyca do opowiadania ideę siostrzeństwa, a także równości płci. Postulowana wolność od stereotypów, krzywdzących w równym stopniu postrzegane jako słabe dziewczynki, jak i chłopców pozbawionych prawa do wrażliwości czy łez, łączy się z wplecionym w tekst ludowym motywem śpiących rycerzy. Zgodnie z legendą, obudzą się wtedy, gdy trzeba będzie bronić polskiej ziemi. Być może ten czas już nadszedł, tylko zagrożenie jest inne od spodziewanego?

Książeczka w twardej i szytej oprawie, może wizualnie spodobać się miłośnikom kultowej serii książeczek o Basi z powodu znanej i lubianej kreski Marianny Oklejak. Bardzo polecam.

Michaś w tarapatach

Autor: Rafa Guerrero
Ilustrator: Chema Garcia
Wydawnictwo: Lingea
Kraków 2023
Poziom: BD O/I

Długi podtytuł, widniejący na okładce książeczki, określa cel jej powstania jako powiastki, „która pomoże zrozumieć dzieci z deficytem uwagi, hiperaktywnością i / lub nadpobudliwością”. Lektura publikacji pozwala stwierdzić, że tenże cel ma szansę zostać osiągnięty, jeżeli trafi do zainteresowanego odbiorcy.

Autorem tekstu jest psycholog, specjalizujący się w dziedzinie ADHD i wykładowca akademicki, a także trener nauczycieli i rodziców. Stworzony przez niego tytułowy Michaś to chłopiec o niespożytej energii, która jest źródłem konfliktów z nauczycielami i rodzicami, ale także z rówieśnikami. Chłopiec czuje się nierozumiany i samotny, co podkopuje jego poczucie własnej wartości. Pomocy udziela mu szkolny pedagog, który zna przyczynę problemów Michasia i uczy go radzić sobie z własnymi deficytami.

Książeczka – wydana w serii „Neuropowiastki” – jest skierowana nie tylko do małych czytelników, ale również do ich opiekunów, którzy mają ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dzieci. Autor zachęca do poszerzania wiedzy na temat ADHD i stosowania metody neurokoperty. Publikacja zawiera pytania i zadania dla małego czytelnika oraz wskazówki dla dorosłych. Dużym atutem są atrakcyjne dla małego odbiorcy, duże ilustracje, wykonane w ciepłych barwach. Oprawa twarda, szyta. Bardzo polecam.

Co robią owce

Autorka: Katarzyna Kołodziej
Ilustratorka: Katarzyna Kołodziej
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2023
Poziom: BD O/I

Kolejna książka obrazkowa z lubianej serii „Opowiem ci, mamo”, w której ukazują się publikacje dla najmłodszych odbiorców, dopiero rozpoczynających swoją przygodę z czytaniem. Autorką jest znana ilustratorka literatury dziecięcej i materiałów edukacyjnych.

Bohaterami książeczki są owce, ale nie takie zwyczajne, a nieco zwariowane. Opiekę nad nimi usiłują sprawować dwa psy: Czarek i „srogi” Ogi. Owce przytulają się do dzieci, gdy mają na to ochotę, urządzają imprezę urodzinową, marzą o podróżach, zakładają ludzką garderobę, choć nie do końca rozumieją, jak powinno się to robić, oglądają telewizję i marzą o wielkiej miłości.

Mocne strony publikacji to piękne, bogate w detale ilustracje, które śmieszą, ale też pomagają ćwiczyć spostrzegawczość. Zadania do wykonania ożywiają lekturę i bawią. Kartonowe kartki, oprawa twarda, klejona. Bardzo polecam.

Będę jak Patron

Autorka: Katarzyna Ryrych
Ilustratorka: Katarzyna Sadowska
Wydawnictwo: Czytelnia
Konin 2022
Poziom: BD I/II

Cały rok minął od wybuchu wojny na Ukrainie. Konflikt zbrojny wciąż trwa i stanowi przedmiot uwagi dorosłych, ale dociera także do świadomości dzieci, które nie zawsze mają z kim o tym porozmawiać… bo i temat nie należy do najłatwiejszych, a właśnie w takich specjalizuje się autorka książki „Będę jak Patron”. Pisarka może pochwalić się bardzo dużym dorobkiem literatury, skierowanej głównie do młodzieży oraz dzieci, choć akurat ostatnio na liście prezentowaliśmy jej książkę dla dorosłych odbiorców „Drugi raz do tej samej rzeki” (P. 2/23).

„Będę jak Patron” opowiada o wojnie, która staje się dramatem nie tylko dla ludzi, ale również dla zwierząt, dlatego w rolę narratora wciela się szczeniak Mikrus. Ludzka i psia rodzina opuszcza dom z powodu walk, toczących się w okolicy, a piesek przez przypadek wypada z auta i zostaje w rodzinnej miejscowości. Towarzyszy mu kot Mykita, który – jak to kot – sam zadecydował o swoim losie i nie pozwolił się wywieźć w nieznane. Mikrus boi się wojny i zmian, które zachodzą w jego uporządkowanym dotąd świecie, ale gdy przychodzi godzina próby, staje na wysokości zadania i pomaga człowiekowi. Nagrodą jest spotkanie z legendarnym Patronem. Tytułowy bohater jest wzorowany na prawdziwej postaci niecodziennego funkcjonariusza Państwowej Służby Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych, odznaczonego w 2022 roku przez Wołodymyra Zełenskiego medalem „Za nienaganną służbę”. Publikacja stanowi hołd dla wszystkich zwierząt, pracujących z narażeniem życia dla człowieka.

Książka – jak wszystkie dzieła Katarzyny Ryrych – mówi o trudnym temacie w prosty i uczciwy sposób, z empatią, ale bez lukrowania czy składania pustych obietnic. Pisarka dotyka zarówno smutnych, wzruszających tonów, jak i tych przyjemniejszych dla ucha, które niosą pokrzepienie oraz nadzieję na dobre zakończenia. Publikacja wydana w twardej i szytej oprawie jest z pewnością warta polecenia i przeczytania.

Pląsy rączki

Autor: Hevré Tullet
Ilustrator: Hevré Tullet
Wydawnictwo: Babaryba
Warszawa 2022
Poziom: BD O/I

Polski czytelnik otrzymuje do rąk kolejną udaną książkę znanego francuskiego artysty, ilustratora, autora bestsellerowego tytułu „Naciśnij mnie”. Poprzednio na liście „Turlututu w krainie Ogra” (P. 8/19). Tym razem pisarz zaprasza czytelnika do zabawy palcami, które stukają, pocierają, fruną, płyną i skaczą z jednego do drugiego rogu kartki. Różnorodność proponowanych przez autora tytułowych pląsów sprzyja poprawie koncentracji u odbiorcy, nie pozwala się nudzić i ożywia lekturę.

Książka jest dedykowana czytelnikom w wieku przedszkolnym, chociaż zapewni chwilową rozrywkę również nieco starszym dzieciom. Publikacja to doskonały materiał do ćwiczeń motoryki ręki, a także nauki kształtów i kolorów. Zdecydowanie polecam do wspólnego oraz samodzielnego czytania. Wygodny format, oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej →

Umrzeć na swoich zasadach. Cała prawda o medycznie wspomaganej śmierci

Autorka: Stefanie Green
Wydawnictwo Kobiece
Białystok 2022

Czytelnik otrzymuje do rąk publikację niecodzienną, reportaż, napisany przez kanadyjską lekarkę, specjalizującą się w dziedzinie medycznie wspomaganej śmierci. Autorka towarzyszy w ostatnich chwilach pacjentom, którzy decydują się odejść z tego świata na własnych zasadach. Rzetelnemu, merytorycznemu opisowi doświadczenia zawodowego towarzyszy obraz osobistych przeżyć i emocji, związanych z procesem opieki nad ludźmi objętymi procedurą MAiD.

W publikacji znajdziemy historie nieuleczalnie chorych, których autorka miała okazję spotkać podczas swojej pracy. Czytelnik poznaje powody, dla których pacjenci decydują się poddać eutanazji. Obok bólu i cierpienia psychicznego, częstą motywację stanowi potrzeba przejęcia kontroli. Choroba bezlitośnie uprzedmiotawia człowieka, a przeprowadzenie eutanazji pozwala mu odzyskać poczucie podmiotowości i godności. Książka przybliża cały proces kwalifikacji do zabiegu, a także krok po kroku ukazuje jego przebieg z perspektywy lekarza wspomagającego.

Reportaż nie jest lekturą dla każdego. Relacja lekarki bywa wstrząsająca i bardzo smutna, choć sama autorka podkreśla, że asystowanie przy śmierci pozwala dostrzec najlepszą stronę życia, to, co w nim prawdziwie piękne. Książka zawiera dane statystyczne, dotyczące eutanazji w Kanadzie oraz wykaz wiarygodnych źródeł informacji na temat medycznego wspomagania śmierci, a także poruszające ostatnie słowa pacjentów autorki reportażu. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Ucieczka na Marstrand

Autorka: Anna Grinzweig-Jacobsson
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2022

Pierwsza książka szwedzkiej autorki, urodzonej w Polsce „emigrantki marcowej”, stanowi zbiór wspomnień o powojennym życiu ludzi Ocalonych z Szoa. Tytułowy Martstrand to obóz dla uchodźców, do którego docierają pozbawieni polskiego obywatelstwa wygnańcy. Szwecja staje się azylem dla wyrzuconych poza nawias Żydów, jednak proces gojenia ran trwa latami.

Czytelnik odnajdzie w książce uporządkowany chronologicznie zbiór fragmentarycznych relacji o przeżyciu pokoleniowym, które konstytuuje się wokół hasła: Marzec ‘68. Autorka mówi o własnej przeszłości, a gdy oddaje głos swoim rozmówcom, dyskretnie uzupełnia, komentuje i osadza wspomnienia w kontekstach, nadając narracji spójność i ład. Karty publikacji wypełniają głosy ludzi uciekających przed antysemityzmem, panoszącym się w kraju, który dotąd uznawali za własny. Większość z nich to przedstawiciele inteligencji: inżynierowie, lekarze, naukowcy i młodzi ludzie – studenci – reprezentanci tzw. „drugiego pokolenia”. Wszyscy oni po latach zgodzili się opowiedzieć swoje historie naznaczone narastającym wykluczaniem, rozczarowaniem i samotnością, ale także nadzieją na lepsze jutro.

Książka wyróżnia się spośród literatury o tożsamej tematyce podkreśleniem roli szwedzkiej ambasady w procesie emigracji Żydów z Polski, a także prezentacją wspomnień Szwedów, którzy jako pierwsi zetknęli się z uchodźcami. Warto zwrócić uwagę na wartości estetyczne tekstu, wśród nich oryginalne porównanie transferu tożsamości do odgłosu cieknącego kranu, który cały czas słyszymy, a nie stanowi on przedmiotu naszych codziennych rozmów czy obserwacji. Książka ma ciekawą formę graficzną, zawiera fotografie oraz niewielką bibliografię. Okładka miękka, klejona. Bardzo polecam.

Anna i Pan B.

Anna i Pan B.

Autor: Jakub Zając
Wydawnictwo: Wielka Litera
Warszawa 2023

„Anna i Pan B.” to druga książka krakowskiego pisarza, który zadebiutował niedawno powieścią „Halt. Zapiski z domu trzeźwienia” (P. 11/22). Nowa powieść kontynuuje wątek alkoholizmu, ale jej głównym tematem jest poszukiwanie własnego miejsca na świecie. Alkohol pojawia się tu jedynie jako symbol sztucznego raju, słabości głównego bohatera.

Narratorem utworu jest młody pisarz, który po zakończonym sukcesem odwyku, a także po rozstaniu z dziewczyną, postanawia rozpocząć życie od nowa. Pomaga mu w tym niecodzienne zaproszenie, które przesyła fanka jego twórczości. Anna oferuje artyście wakacyjny pobyt u siebie w domu. Bohater przystaje na propozycję, by nabrać dystansu do przeszłości i odnaleźć wewnętrzny spokój. Kobieta okazuje się bezpieczną przystanią dla zagubionego mężczyzny, a podróż do Pilchowic – podróżą w głąb siebie. Narratorowi towarzyszy w niej tytułowy Pan B. – postać z pogranicza jawy i snu, która staje się przewodnikiem po labiryntach podświadomości. Czy narratorowi uda się odnaleźć prawdziwy dom i zostawić za sobą wszystko, co złe? Zadanie jest trudne, bowiem „kiedy chcemy odrzucić przeszłość, ta depcze nam po piętach. To, co chcemy zostawić, wraca, a to, co ocalić, ucieka (…)”.

Powieść czyta się jednym tchem. Uwaga czytelnika skupia się na kontemplacji tła fabularnego, na tzw. magii „codzienności, w której szukać należy skromnych olśnień”, by doświadczyć życia tu i teraz. Warto docenić pojawiające się w tekście ciekawe spostrzeżenia, dotyczące przestrzeni miasta i ludzkiego zachowania. Natomiast najmocniejsze strony warsztatu autora to umiejętnie użyta ironia i gorzki dowcip. Bardzo polecam do lektury i głębszej zadumy. Oprawa miękka, klejona.