Archiwa tagu: literatura dla dzieci i młodzieży

Usoa, dziewczynka, która przyleciała

Autorka: Patxi Zubizarreta
Ilustratorka: Elena Odriozola
Wydawnictwo: Widnokrąg
Piaseczno 2023
Poziom: BD I

Książeczka napisana przez baskijskiego autora literatury dziecięcej, tłumacza literatury pięknej i twórcę spektakli. Zubizarreta to artysta doceniony, zdobywca wielu nagród, a jego dzieła znajdują się na Honorowej Liście IBBY. Szata graficzna natomiast to dzieło pochodzącej z Kraju Basków ilustratorki, której trwały wkład w literaturę uhonorowano Grand Prix na Biennale Ilustracji w Bratysławie. Współpraca tegoż duetu owocuje publikacją niezwykle oryginalną w formie i treści, wartą bliższego poznania zarówno przez najmłodszych, jak i dużo starszych czytelników. Tytułowa Usoa to kilkuletnia dziewczynka, która samotnie przylatuje z pełnej zagrożeń Afryki „do kraju, w którym nie brakuje jedzenia i w którym panuje pokój” (s. 20). Jak to możliwe? Historia to zupełnie niesamowita, bowiem mama dziewczynki, chcąc ratować ją przed głodem i wojną, wyprawia dziecko samolotem do lepszego świata. Usoa z poprzedniego życia ma jedynie list – fundament tożsamości bohaterki, która zmaga się nie tylko z tęsknotą za afrykańską mamą, ale także z pytaniami o własny status w nowej rodzinie, szkole czy kraju zamieszkania.

„Usoa” to książka o emigracji, a może lepiej o uchodźstwie, które nigdy nie należy do łatwych doświadczeń. Toteż nie jest łatwo przekazać prawdę o nim dzieciom, które przecież także chcą wiedzieć i szukają odpowiedzi. Autorowi udaje się naświetlić problem dzięki osadzeniu swojej opowieści na obrazowej, choć nieco kontrowersyjnej analogii adopcji afrykańskiej dziewczynki i podrzucenia kukułczego jajka do gniazda innego ptaka. Łatwo pochopnie ocenić kukułkę, nie zastanawiając się nad tym, że być może ma ona swoje powody, by postępować tak, jak postępuje. Czytelnik, który z empatią pochyli się nad lekturą tej wierszowanej opowiastki, dostrzeże, że Usoa nie jest córką kukułczej mamy, a jej imię znaczy gołąbka – ta, która przyleciała. Polecam książkę szczególnie teraz, kiedy coraz więcej sąsiadów zza wschodniej granicy próbuje u nas budować swoje gniazda. Oprawa twarda, szyta.

Kurzol. Gdzie się podział sen?

Autor: Boguś Janiszewski
Ilustratorka: Nikola Kucharska
Wydawnictwo: Agora
Warszawa 2023
Poziom: BD II

Publikacja napisana przez autora, lubiącego opowiadać o dorosłych tematach niedorosłym czytelnikom, narysowana przez ilustratorkę książek, komiksów i gier planszowych dla dzieci i młodzieży. Owocem współpracy tych dwojga jest dzieło, które łączy w zadziwiająco spójną całość komiks z powieścią przygodową, a oprócz walorów wizualnych, zawiera także walory edukacyjne.

Akcja powieści rozpoczyna się od problemów Antka, głównego bohatera, który nie może zasnąć, a wiercąc się w łóżku, nie pozwala spać Kurzolowi. Kurzol mieszka pod łóżkiem chłopca i gdy wyczerpuje się jego cierpliwość, postanawia pomóc w sprowadzeniu snu. Stworek ma piąta klepkę, przy pomocy której przenosi Antka do wnętrza jego organizmu. Bohaterowie podróżują przez różne układy (pokarmowy, krwionośny, hormonalny) w celu odnalezienia przyczyny bezsenności i rozwiązania problemu. Wędrówka stanowi doskonałą okazję, by dowiedzieć się czegoś więcej o funkcjonowaniu organizmu i o wpływie snu na poszczególne procesy zachodzące w ludzkim ciele.

Autorom udaje się stworzyć zabawną i pouczającą opowieść o tym, że warto dbać o własny organizm i wsłuchiwać się w jego potrzeby. Ilustracje zamieszczone w książce niekiedy przypominają kadry popularnego w latach osiemdziesiątych francuskiego serialu animowanego „Było sobie życie”, zbieżne jest także przesłanie obu dzieł. Zdecydowanie polecam. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Sekret skarbu

Autor: Max Czornyj
Wydawnictwo: Frajda
Poziom: BD II

 

 

Kolejna odsłona przygód Zagadkowych Agentów autorstwa Maksa Czornyja, popularnego autora specjalizującego się w thrillerach i powieściach kryminalnych dla dorosłych; poprzednio w cyklu: „Sekret świąt” p. 23/2022.

Tym razem autor proponuje młodym fanom książek detektywistycznych wakacyjną opowieść łączącą intrygującą zagadkę skarbu życia z średniowieczną historią miasteczka, sekretami Bractwa Białych Rycerzy i Giermków oraz proekologicznym przesłaniem.

Członkowie Zagadkowych Agentów – Ewa, Eryk i Roman – porządkując szafy biblioteczne w antykwariacie znajdują stary pergamin z zaszyfrowaną wiadomością. Prowadzi ich ona do średniowiecznego skryptorium, w którym obecnie mieści się siedziba rycerskiego bractwa rekonstrukcyjnego strzegącego pradawnego sekretu skarbu. Jednak jeden spośród członków tego bractwa jest zdrajcą i pragnie zagarnąć skarb dla siebie. Nieświadomi tego bohaterowie wyruszają w jego towarzystwie na wyprawę za miasto do jaskini. Przemierzając podziemną trasę narażają się na liczne niebezpieczeństwa. Na szczęście wszystko dobrze się kończy, a nasi bohaterowie odbierają mądrą lekcję, dotyczącą zarówno nieufania obcym, jaki szacunku do środowiska.

Autor sprytnie przemyca tu wiedzę geologiczną, ekologiczną i mitologiczną, udaje mu się też w pomysłowy sposób połączyć podejście staroświeckie z nowoczesnym. Całość zaś okrasza odrobiną grozy i dużą dawką humoru. Publikacja zawiera czarno-białe ilustracje oraz słowniczek. Każdy tom cyklu można czytać osobno. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Idea

Autorka: Anna Paszkiewicz
Ilustratorka: Katarzyna Walentynowicz
Wydawnictwo: Widnokrąg
Piaseczno 2023
Poziom: BD I/II

Najnowsza książka kobiecego duetu, który raz na jakiś czas jednoczy siły, by przygotować filozofujące książeczki dla dzieci – zawsze z powodzeniem. Ich poprzednie wspólne dzieło prezentowaliśmy na przeglądzie (P. 7/21). Najświeższa „Idea” porusza tematykę relacji międzyludzkich.

Książeczka w obrazowy sposób ukazuje proces rodzenia się wielkiej idei z małej myśli. Niestety sama idea to za mało, by zmienić świat – musi ona zamieszkać w człowieku, który przemieni pomysł w marzenie. Stąd już krótka droga do działania, chociaż wymaga ono czasem wielu prób zakończonych porażką. Bohater opowiadania otwiera się na myśl, która do niego przychodzi, pozwala jej kiełkować w swojej głowie i sercu. Ta myśl podpowiada mu, że wokół wyspy, która jest jego domem istnieją inne wyspy zamieszkane przez dzieci równie samotne jak on sam. A przecież wiadomo, że człowiek nie powinien być samotną wyspą, bo łatwiej i przyjemniej żyć, kiedy ma się kogoś bliskiego obok siebie. Publikacja zachęca do budowania więzi z innymi ludźmi bardzo trafnie zilustrowaną w książce metaforą odwiedzania wysp rozrzuconych po oceanie świata. Wydanie w twardej i szytej oprawie, w formacie leporello. Polecam.

Butelka taty

Autor: Artur Gębka
Ilustratorka: Agata Dudek
Wydawnictwo: Widnokrąg
Piaseczno 2023
Poziom: BD I

Książka napisana przez psychologa i psychoterapeutę, pracującego na co dzień z dziećmi i młodzieżą. Autor pojawiał się już na przeglądzie, ostatnio z tekstem „Smutek, którego nikt nie chciał” (P. 5/22). Natomiast twórczynią ilustracji jest wielokrotnie nagradzana za swoje dzieła projektantka graficzna i ilustratorka, Agata Dudek. Owoc ich współpracy wydaje się niezwykle udany i zapada głęboko w pamięć.

„Butelka taty” to mistrzowsko zbudowana metaforyczna opowieść o problemie, który nie wiadomo skąd pojawia się w życiu małego Wojtka. Tym problemem jest tytułowy przedmiot w kolorze zieleni, który najpierw stoi ukryty za fotelem, następnie zajmuje miejsce na środku salonu i coraz bardziej zawłaszcza przestrzeń mieszkania, rośnie tak duży, że staje się większy niż tata, a potem większy niż cały salon. Wojtek próbuje przesunąć butelkę, lecz jest zbyt ciężka, pewnego dnia udaje się tego dokonać mamie, ale wieczorem butelka pojawia się z powrotem. Dziecko jest bezsilne w obliczu problemu, z którym nawet dorosły nie może sobie poradzić. Tata wpada do butelki, a jej dno to miejsce, z którego nie słychać i nie widać świata zewnętrznego, skąd ciężko się wydostać, na szczęście istnieją ratownicy, którzy potrafią pomóc w odnalezieniu drogi na zewnątrz.

Książka Artura Gębki podnosi na duchu, choć opowiada o walce z nałogiem, któremu poddaje się jeden z członków rodziny. O tym poważnym temacie autor mówi językiem prostym, który okazuje się doskonale uzupełniony obrazem. Pomiędzy słowem a rysunkiem zachodzi migotanie znaczeń, które bardzo silnie przemawia do odbiorcy. Książka ukazuje dziecięcy świat jako niewinny i kolorowy, niczym klocki rozsypane na dywanie czarno-białego pokoju, ale kolorowa jest również butelka, która zaburza ład tegoż świata, wprowadza do niego chaos i zwyczajnie nie pasuje. Zieleń butelki stopniowo zajmuje coraz więcej miejsca na ilustracjach, ewokując niepokój i poczucie zagubienia czy osamotnienia, zabarwia nawet skórę Wojtka i mamy. Kiedy wszystko wokół przyjmuje barwę butelki, nie należy tracić nadziei, że powrócą inne kolory. Zdecydowanie polecam tę książkę – plaster dla duszy, która powinna znaleźć się w każdej dziecięcej biblioteczce. Oprawa twarda, szyta.

Sekretne życie drzew

Autorka: Moira Butterfield
Ilustratorka: Vivian Mineker
Wydawnictwo: Jedność
Kielce 2023
Poziom: BD I/II

Najnowsza propozycja wydawnicza dwóch kobiet, którym bardzo dobrze udaje się współpraca w tworzeniu publikacji popularnonaukowych dla dzieci. Jej owocem jest seria atrakcyjnych książek, których tytuły rozpoczynają się od słów „sekretne życie”. I tak ostatnio na przeglądzie prezentowaliśmy „Sekretne życie pszczół” (P. 8/23), a dziś przedstawiamy książkę poświęconą tajemnicom drzew.

Narratorem opowieści jest wiekowy Dąb Ryszard, który opowiada o tym, jak pewnego dnia wyrósł z małego ziarenka, co je, po co mu dziuple w pniu, jak liczy swoje lata i w jaki sposób „rozmawia” z innymi drzewami. Książka zawiera wykaz drzewnych rekordzistów w kategorii wysokości, wagi czy wieku oraz opowieść o przemianach pór roku w lesie. Celem książki jest uwrażliwienie młodego czytelnika na świat przyrody, a w szczególności na drzewa, co chyba udaje się osiągnąć między innymi dzięki uosobieniu roślin. Autorki popularyzują ideę lasów postrzeganych jako bogactwo świata i fundament życia na Ziemi.

Publikacja zdecydowanie warta uwagi, przekazująca wiedzę w przystępny i obrazowy sposób, wzbogacona o drzewne opowieści z czterech stron świata. Wydanie w ładnej, twardej i szytej oprawie. Polecam.

Czytaj dalej →

Świat do remontu. To, o czym dorośli ci nie mówią, bo często sami nie wiedzą

Autor: Boguś Janiszewski
Ilustrator: Max Skorwider
Wydawnictwo: Publicat
Poznań 2023
Poziom: BD II/III

Bogato ilustrowana publikacja popularnonaukowa z gatunku tekstów dydaktycznych, aczkolwiek nienachalnych, skierowana do dzieci i młodszej młodzieży. Książka należy do serii pt. „To, o czym dorośli ci nie mówią, bo często sami nie wiedzą” i wprowadza czytelników w szeroko pojętą tematykę ochrony planety. Poprzednio na liście „Wojny” (P. 23/22).

Tym razem Gaja zostaje wezwana do Centrum Zarządzania Wszechświatem, w którym przedstawiciele Międzygalaktycznej Społeczności domagają się naprawy Ziemi zniszczonej przez cywilizację homo sapiens. Czas operacyjny wynosi jeden tydzień, więc zadanie jest prawie niewykonalne, jednak siedmiodniowy plan działania wydaje się kompletny i absolutnie niezbędny. Dlaczego Ziemia się zepsuła? Jakie obszary wymagają tytułowego remontu? Szukając odpowiedzi na te pytania, młody czytelnik zdobywa wiedzę o globalnym ociepleniu, zmianach klimatycznych, kryzysie żywieniowym czy zanieczyszczeniach wód oraz nadmiarze śmieci. Oprócz tego autorzy poruszają problem wojen, ustrojów politycznych, kryzysu gospodarczego, biedy, głodu, przeludnienia, ubóstwa energetycznego i nierównego dostępu do edukacji czy praw. Remedium na bolączki świata to globalna współpraca, której dobry przykład stanowią tzw. Cele Zrównoważonego Rozwoju sformułowane przez ONZ w 2015 roku. Książka propaguje zawarte w nich idee, przybliża je za pośrednictwem młodzieżowego języka, rysunku i humoru, który nie stroni od absurdu, ale pozwala dotrzeć do nastoletniego odbiorcy. Zdecydowanie polecam. Oprawa twarda, szyta.

 

Czytaj dalej →