Autorka: Marta Kozłowska Wydawnictwo: Ha!art Kraków 2022 Trzecia w dorobku książka pisarki i antropolożki kultury. Jej poprzednią powieść „B. Bomb” prezentowaliśmy na przeglądzie (P. 4/21). Najnowsza książka gatunkowo zbliża się do powieści egzystencjalnej, ale posiada również cechy kryminału. Główny bohater, Karol Pytanko, przybywa do ukraińskiego miasteczka, Berdyczowa, w celu rozwikłania zagadki pomoru trzody chlewnej. Bardzo trudno ustalić bezpośrednią przyczynę zgonów, a lokalni mieszkańcy mają różne teorie na jej temat. Jedna z nich rozróżnia trzy rodzaje śmierci: naturalna, nienaturalna i dobrowolna, wynikająca z bezradności i najlepiej pasująca do badanej przez Karola sytuacji. Obok nierozwikłanej sprawy zwierząt, pojawia się problem znikających obiektów. Najpierw przepada samochód, potem zegarek, sejf i wreszcie wiadukt. Nikt nie wie, gdzie znajdują się zaginione rzeczy, nikt też specjalnie nie dziwi się ich nieobecnością. Bohater krąży w małomiasteczkowej przestrzeni trochę jak w półśnie, ogląda otoczenie jakby doświadczał halucynacji. Berdyczów jawi się jako miejsce zawieszone pomiędzy rzeczywistością a sennym majakiem, miasto, którego tak naprawdę nie ma i które rządzi się swoimi prawami. Natomiast tutejsza codzienność to pole zmagań człowieka ze światem, symbolizowane przez dziurę w asfalcie, zakrytą starym dywanem. Książka wciąga od pierwszych zdań, chociaż momentami czytelnik nie odnajdzie w niej „ni sensu, ni kredensu”. Co odnajdzie? Doskonale zbudowane postacie, przemawiające soczystym i barwnym językiem, a właśnie język wydaje się tu najważniejszy. Niesztampowy, ironiczny i niepozbawiony humoru styl wypowiedzi autorki pobudza intelektualnie odbiorcę. Estetyka brzydoty oraz pierwiastek absurdu, a także częste gry słowne wymagają nieustannego skupienia, za które nagrodą jest udział w wytrawnej literackiej uczcie. Powieść napisana z polotem, skierowana raczej do wytrawnego czytelnika o wysublimowanym guście. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

Autorka: Aleksandra Śmigielska Wydawnictwo: Znak Kraków 2023 „Oszustka” to książkowy debiut polskiej pisarki, lubującej się w opowieściach z dreszczykiem i tajemnicą. Publikacja jest jedną z pierwszych, wydanych pod szyldem nowej kryminalnej serii wydawnictwa Znak Crime. Bohaterką powieści jest trzydziestosiedmioletnia Marta, która na pierwszy rzut oka wydaje się szczęśliwa i spełniona w sferze prywatnej, a także zawodowej. Kobieta ma męża, dwie córeczki, prowadzi klinikę weterynaryjną. Pewnego dnia okazuje się, że bohaterka ukrywa jakąś tajemnicę z przeszłości. Pierwszym niepokojącym sygnałem jest pojawienie się starszej, zaniedbanej kobiety. Postać z dawnych lat wywołuje lęk i sprawia, że Marta zaczyna okłamywać najbliższych, popełniać błędy, działać nieracjonalnie i gubić się w prowadzonej przez siebie grze. Sprawy zachodzą tak daleko, że chyba nie ma już odwrotu. Czy bohaterce uda się uciec przed demonami z przeszłości? Książka zaczyna się mocnym akcentem. Fabuła rozwija się szybko, kolejne dni tygodnia przynoszą nowe zwroty akcji. Powieść czyta się lekko, połykając kolejne rozdziały. Polecam miłośnikom gatunku. Okładka miękka, klejona.

Autorzy: Karolina Wigura, Tomasz Terlikowski Wydawnictwo: Fundacja Kultura Liberalna   Znakomite jedenaście sporów światopoglądowych w wykonaniu Karoliny Wigury – socjolożki z UW – i Tomasza Terlikowskiego, którego przedstawiać raczej nie trzeba. Spór to dobre określenie, ponieważ zapisane w prezentowanej książce dyskusje są więcej niż rozmową czy wywiadem. Są dyskusjami na nowy wiek, które mają ogromny potencjał oddziaływania. Albowiem w intelektualnym ringu doszło do starcia totalnych przeciwieństw. Mówiąc w największym skrócie: liberalizm vs. konserwatyzm. Wigura i Terlikowski wznieśli się na swoje wyżyny, wypadli wręcz tytanicznie, ale i kulturalnie. Klasa autorów uprzyjemnia dodatkowo lekturę, podczas której czytelnik umęczony ideologicznym jazgotem z telewizji może się odprężyć na myśl o tym, że istnieją jeszcze ludzie, którzy potrafią się pięknie różnić. Czego i kogo tu nie ma: aborcja, eutanazja, kościół katolicki, polskość, wojna. Swoje rozdziały mają i Kaczyński, i Tusk. Dla wszystkich starczyło miejsca. Książka uczy kulturalnego dialogu opartego na kontrargumentach, uspokaja, waży racje, nie feruje wyroków. Służy głównie usystematyzowaniu zróżnicowanych sposobów myślenia o współczesnych problemach. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Julia Bueno                                                      Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego   Porządny, bardzo praktyczny poradnik – w zasadzie dzieło naukowe; tyle że specyficznie ukierunkowane i napisane – autorstwa psychoterapeutki (publikującej na łamach „The Times”; „Express”; „Therapy Today”) specjalizującej się w pracy z kobietami po utracie ciąży lub mającym kłopot z zajściem. Książka nagradzana i do nagród nominowana, użyteczna i potrzebna. Pod względem treści jest kierowana do kobiet oczekujących – choć niekoniecznie tego świadomych – pomocy w zakresie zdrowia psychicznego po przebytej traumie. Autorka precyzyjnie tłumaczy wszelkie zawiłości medyczne, jakie można napotkać w tym trudnym temacie. Bueno nazywa i opisuje wszystko to, co zapewne nie może być zdefiniowane samodzielnie przez cierpiące kobiety. Autorka wykonuje tę czarną robotę za osoby, które na taki wysiłek z różnych względów pozwolić sobie nie mogą. W narracji sięga po wątki historyczne. Te służą jej wyjaśnieniu najbardziej – jeśli można tak powiedzieć – newralgicznych sytuacji, jak ciąża urojona. Pozycja zawiera bibliografię. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Adam Fyda Wydawnictwo: Timof i Cisi Wspólnicy Warszawa 2022 Adaptacja komiksowa XIX-wiecznego kryminału, napisanego przez walijskiego pisarza Arthura Machena. Autorem jest polski malarz, grafik i ilustrator, absolwent wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Twórca ma już na swoim koncie dwa komiksy: debiutanckie, mroczne „Góry szaleństwa” i obyczajowy retro-picturebook „W pogoni za duchem”. Żaden z nich nie był prezentowany na przeglądzie. Akcja komiksu rozgrywa się w Londynie. Mieszkańcy miasta i policja są poruszeni serią zagadkowych samobójstw, dokonywanych wśród zamożnych mężczyzn. Jednym z nieszczęśników jest przyjaciel dwójki głównych bohaterów, którzy postanawiają na własną rękę wyjaśnić tajemnicę jego śmierci. Prywatne śledztwo doprowadzi ich do pewnej kobiety, jednak poznanie całej prawdy może mieć zbyt wysoką cenę. Komiksowy horror trzyma w napięciu do ostatniej strony. Szkatułkowa konstrukcja fabularna odkrywa przed czytelnikiem kolejne poziomy opowieści, eskaluje grozę, zagęszcza i tak duszną już atmosferę. Dyskretnie widoczne w tle czarno-białych ilustracji demoniczne motywy nie pozwalają odbiorcy zapomnieć o czającym się za rogiem złu i – podobnie jak tytuł – ewokują skojarzenia z mitologicznym Panem, potrafiącym przerazić człowieka „na śmierć”. Polecam fanom mrocznych klimatów i komiksowych powieści grozy. Okładka miękka, szyta.

Autorka: Iwona Kienzler Wydawnictwo: Lira Warszawa 2022 Kolejna książka popularnej pisarki, zajmującej się życiem sławnych postaci. Poprzednio prezentowaliśmy na przeglądzie tekst poświęcony „Elżbiecie II” (P. 5/23). Tym razem autorka bierze na warsztat losy i twórczość największych dyktatorów światowej mody. Publikacja składa się z ośmiu rozdziałów – każdy z nich opowiada historię wybranej ikony stylu. Czytelnik poznaje obyczajowe tło i ciekawostki z życia niezapomnianej Coco Chanel, Elsy Schiaparelli, Christiana Diora, Yves Saint Laurenta czy Vivienne Westwood. Wzloty i upadki przeżywa także Gucci, Versace czy Alexander McQueen. Droga bohaterów książki do wielkiej kariery bywa wyboista, niewolna od skandali i dramatów, których nie przemilcza autorka „Dyktatorów mody”. Pisarka zauważa, że wybitni projektanci są znakomitymi krawcami, ale także artystami i jako artyści zamieszczają w swoich dziełach przesłanie dla świata. Coco Chanel pragnie wolności dla kobiet, Dior chce podarować im piękno, utracone w czasach II wojny światowej, a Westwood daje kobietom przyzwolenie na bunt. Świat wielkich domów mody ożywa na kartach książki, fascynuje, czaruje blichtrem i szykiem. Książkę czyta się szybko i przyjemnie. Czytelnik ma okazje przypomnieć sobie najpopularniejsze dzieła i najbardziej udane pomysły projektantów – niektóre z biegiem lat wciąż nie tracą na popularności, np. pudełkowe żakiety, mała czarna czy szmizjerka. Publikacja wydana w twardej, szytej oprawie posiada bardzo atrakcyjną szatę graficzną, zawiera zdjęcia, a na końcu – przypisy i bibliografię. Polecam.

Autorzy: Tomasz i Adam Wajrak Wydawnictwo: Agora dla dzieci Poziom: BD I/II     Znakomity autorski duet, Tomasz Samojlik i Adam Wajrak, powraca na naszą listę z nowym przyrodniczym komiksem dla dzieci. Twórcy trylogii komiksowej („Umarły las”, 2016; „Nieumarły las”, p. 20/2017 oraz „Zew padliny”, p. 23/2018), opowiadającej o przygodach szeryfa Triko w leśnych ostępach, tym razem proponują młodym czytelnikom historię osadzoną w miejskiej scenerii, z detektywem Wróblem w roli głównej. Poznajemy bohatera jako młodego, niepozornego wróbla, noszącego nielubiane przez siebie imię Domikuś, który chce zdobyć szacunek kolegów z osiedla. Marzy, aby rozwiązywać zagadki kryminalne, walczyć ze zbrodnią i zostać współpracownikiem ludzkiej policji, bo – jak jest przekonany – na ptasich mundurowych nie ma co liczyć. W czapce Sherlocka Holmesa wyrusza w teren, a jego uwagę przykuwają spadające na ziemię poturbowane ptaki, w tym słonka, zimorodek i dzięcioł. Z niezwykłym zapałem i brawurową odwagą, nierzadko narażając się bezwzględnym drapieżcom i wpadając w poważne tarapaty, próbuje wyjaśnić, kto stoi za atakami na ptaki. W śledztwie pomaga mu sympatyczna detektywka Purzysława (włochatka zwyczajna). Komiks składa się z dziesięciu rozdziałów przeplatanych wstawkami popularnonaukowymi na temat ptaków żyjących w mieście, dodatkowo wzbogaconych zdjęciami Adama Wajraka. Młodzi czytelnicy znajdą tu ciekawostki m.in. o pustułkach, krogulcach, sokołach, puszczykach i kawkach. Dowiedzą się, z jakimi problemami muszą radzić sobie ptaki w miastach, jak zdobywają pożywienie, dlaczego dzięcioły stukają w latarnie, czy ptaki widzą szyby (problem „szklanych pułapek” jest głównym tematem tej książki). Walor edukacyjny świetnie łączy się w komiksie z rozrywkowym. Mamy tu dowcipne, dynamiczne ilustracje, żarty słowne i zabawną galerię postaci (pojawiają się m.in. słoiki, dzbany, influerzy, ziomale i gang mew). Ciekawy, pełen humoru ekokryminał otwierający świetnie się zapowiadającą serię komiksową. Okładka utwardzona, szyta. Polecam.

Autorka: Justyna Hankus Wydawnictwo: Instytut Literatury Seria: Biblioteka Literacka Kwartalnika „Nowy Napis”   Powieściowy debiut absolwentki ASP w Krakowie, projektantki, ilustratorki i pisarki, który został nagrodzony w 2022 roku w Ogólnopolskim Konkursie na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy” w kategorii epika. Tytuł prezentowanej mikropowieści nawiązuje do monochromatycznej techniki malarskiej dającej złudzenie trójwymiarowości. Akcja toczy się w ciągu kilku szarych, listopadowych dni na osiedlu mieszkaniowym Bezpieczny Zakątek. Justyna Hankus w sugestywny sposób portretuje społeczność jednego z bloków tego osiedla, a każdy z opisanych mieszkańców jest ważnym elementem tworzonego przez nią ponurego, wielowymiarowego, surrealistycznego obrazu. Czytelnik zagląda do kolejnych mieszkań, obserwuje sceny z życia zamieszkujących je osób, ich niepokoje, udręki, rytuały, uzależnienia, traumy, pragnienia czy wizje. Poznaje m.in. historię „szalonej” Magdy z czwartego piętra, która zaciekle walczy z popsutą pralką, aż w końcu postanawia sama zataszczyć ją na śmietnik, czym przykuwa uwagę mieszkańców bloku. Na tym samym piętrze co Magda mieszka Dominik, owdowiały, emerytowany dyrektor szkoły, który zmaga się z samotnością i cukrzycą. Śledzimy poczynania sześćdziesięcioletniej „pani kościółkowej”, która zazdrości koleżance tego, że to w jej parafii są najładniejsi księża, a swojemu psu (nazywanemu Murzynem) pozwala się załatwiać na wycieraczce sąsiada z niższego piętra. Mieszkańcami bloku są jeszcze: bezrobotna, uzależniona od gier komputerowych Arletta, sfrustrowana pracą na komisariacie Agata, modelka Ola, której nie układa się w miłości, transseksualista Kaja, lekarz Andrzej ze swoją nową rodziną, dużo młodszą od niego Mariolą i synkiem Kubusiem. Historie tych osób składają się na dość ponury obraz ludzkiej kondycji i egzystencji. Autorka dotyka w tej opowieści wielu problemów, m.in. depresji, samobójstwa, schizofrenii, presji rodziców wobec dzieci, wyobcowania czy transseksualizmu. Wprowadza też postać słynnego niderlandzkiego malarza Bruegla i odwołuje się do jego obrazów. Znakomicie napisana i skonstruowana, nieoczywista, przejmująca proza. Okładka miękka, klejona. Polecam bardziej wymagającym czytelnikom.

Autor: Grzegorz Ryś Wydawnictwo WAM       Książka arcybiskupa łódzkiego, doktora habilitowanego, historyka Kościoła dotyka trudnego tematu relacji pomiędzy chrześcijanami i Żydami w okresie od starożytności do końca średniowiecza. Autor na początku kreśli tło historyczne, krótko przedstawiając losy narodu izraelskiego w czasach przedchrześcijańskich, pokazuje genezę wędrówek żydowskich w basenie Morza Śródziemnego. Dalsza część poświęcona jest sąsiedztwu Żydów i chrześcijan. Na podstawie tekstów źródłowych, w tym dokumentów papieskich, dzieł ojców Kościoła, kronik oraz kazań, poddano analizie początki kształtowania się chrześcijańskiej myśli teologicznej, tzw. teologii zastąpienia, która stała się źródłem wyraźnego w średniowieczu antysemityzmu. W okresie Inkwizycji doszło do wielu pogromów Żydów, niszczenia synagog, palenia Talmudu. Przytoczone w książce obrazy skłaniają do trudnych pytań o związek średniowiecznych prześladowań z Holocaustem. Biskup Ryś zachęca, aby jego praca stała się początkiem kolejnych opracowań, które opisywałyby losy Żydów w Europie w czasach późniejszych i dałyby odpowiedź na wiele trudnych i bolesnych pytań o stosunki chrześcijańsko-żydowskie. Publikacja zawiera przypisy oraz bibliografię. Okładka twarda, szyta. Polecam zainteresowanym tematem. Poprzednio na liście: „O bliskości. Jak żyć razem w podzielonym świecie” p. 11/2021.

Autorka: Olga Woźniak Ilustrator: Maciej Łozowski Wydawnictwo: Papilon           Kartonowa książka z okienkami wydana w ramach serii „Wielka nauka dla małych dzieci” to propozycja popularnonaukowa dla przedszkolaków zainteresowanych kosmosem. Za tekst odpowiada dziennikarka naukowa Olga Woźniak (poprzednio na liście: „Brud” p. 13/2012), ilustracje zaś przygotował rysownik komiksów Maciej Łozowski („Co się dzieje, kiedy śpisz” p. 24/2013). Prezentowana książka w prosty, obrazowy, dostosowany do percepcji maluchów sposób przekazuje podstawową wiedzę na temat Układu Słonecznego, Drogi Mlecznej, Ziemi, gwiazd, Księżyca, Słońca, Marsa, planet gazowych, komet, spadających gwiazd, sztucznych satelitów oraz skafandra astronauty. Każdy z tych tematów został zaprezentowany na osobnej, przejrzyście zaprojektowanej stronie. Na ciemnym (bordowym lub granatowym) tle znajdują się czytelne, geometryczne ilustracje, w które wkomponowany jest tekst wyróżniony białym lub żółtym paskiem. Dzieci znajdą tu odpowiedzi na frapujące pytania, ciekawe fakty, 32 otwierane okienka oraz propozycje prostych zadań do wykonania. Mocne, kartonowe strony. Polecam.

Autorka: Kamila Bryksy Wydawnictwo: Mięta       Kolejna powieść neurologopedki i pedagożki z wykształcenia to klasyczny thriller psychologiczny. Główna bohaterka Malwina, będąc dzieckiem, jako jedyna ocalała z wypadku samochodowego, w którym zginęli jej rodzice. Kilkanaście lat później mieszka samotnie, borykając się z problemami osobistymi i finansowymi. Właśnie zakończyła długoletni związek, a dom po rodzicach wymaga dużych nakładów finansowych. Trudną sytuację kobiety ma podreperować wynajęcie pokoju. Jedyną osobą, która odpowiada na ogłoszenie, jest kilka lat starsza od niej Sara. Pragnienie spokoju i próba wyjścia na prostą zostają storpedowane przez dziwne wydarzenia, które zaczynają się dziać wokół Malwiny: jej dom przeszukują policjanci, otrzymuje sprzęt elektroniczny, którego nie zakupiła, firma deratyzacyjna chce wykonać usługę, której nie zamawiała, a dodatkowo pewnego dnia Sara niespodziewanie znika. Malwina ma poczucie, że jej życiem zawładnął ktoś inny, ktoś, kto ukradł jej tożsamość i musi znaleźć tę osobę oraz odkryć motywy jej działania. Ciekawie skomponowana powieść, z bardzo dobrze poprowadzoną intrygą, zaskakującym zakończeniem i fabułą, która ciągle przyspiesza i nie pozwala oderwać się czytelnikowi od lektury. Okładka miękka, klejona. Polecam. Poprzednio na liście: „Sowniki” p. 12/2021.

Autorka: Katarzyna Jasiołek Wydawnictwo: Marginesy Warszawa 2022 Katarzyna Jasiołek – autorka książek o powojennym polskim wzornictwie (ostatnio jej książka „Opakowania czyli Perfumowanie śledzia” pojawiła się na P. 2/22), blogerka zainteresowana rzeczywistością PRL-u – tym razem bierze na warsztat rodzimy design XX wieku, oglądany przez pryzmat biografii jednej z jego twórczyń, Hanny Lachert. Tytułową bohaterkę możemy kojarzyć dzięki kultowym dziś meblom, takim jak fotel „Muszla”, fotel „Leniwiec”, bujak czy stolik z zaokrąglanym czarnym blatem. To tylko kropla w morzu projektów, zrealizowanych przez artystkę, której historia zafascynowała autorkę książki. Opowieść otwierają opisy dzieciństwa panienki z dobrego domu, wychowywanej przez bony. Kolejne wspomnienia dotyczą szkolnych perypetii i zabaw, które według ówczesnych standardów, nie przystoją młodej panience. Obecny tu kontrast cechuje całe późniejsze życie bohaterki, która w czasie powstania warszawskiego jest sanitariuszką, po wojnie wbrew woli rodziców wychodzi za mąż, studiuje na uniwersytecie, rozwodzi się, zakochuje, goni za zleceniami, jeździ ulicami Warszawy na skuterze Osa i zbiera maliny podczas wakacyjnych spacerów w Niedzicy. Publikacja w dużej mierze opiera się na rozmowach przeprowadzonych przez autorkę książki z jej bohaterką. Ich fragmenty są bogato cytowane na kartach biografii. Całość wykracza jednak poza ramy gatunku. Czytelnik odnajdzie w tekście dzieje Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, Spółdzielni meblarskiej „Ład”, pozna fakty, dotyczące funkcjonowania artysty plastyka w PRL-owskiej rzeczywistości, historię urządzania wnętrz Pałacu Kultury i Nauki czy katowickiego Spodka. W książce padają nazwiska innych projektantów, m. in. Olgierda Szlekysa, Jana Kurzatkowskiego, Teresy Kruszewskiej oraz Ireny Żmudzińskiej. Hanna Lachert, wspominając swoją młodość, szkicuje obraz ówczesnej mody polskiej, przybliża styl życia młodych ludzi w powojennej Polsce, ich rozrywki i pomysły na życie. Tekst uzupełniają fotografie, wspomnienia potomków Hanny Lachert i bibliografia źródeł. Oprawa twarda, szyta. Bardzo polecam.

Autorka: Małgorzata Czyńska Wydawnictwo: Marginesy Warszawa 2022 Wydawany przez Marginesy cykl książek „Kobiety z obrazów” doczekał się tomu trzeciego, tym razem zogniskowanego wyłącznie wokół polskich bohaterek, żyjących na przełomie XIX i XX wieku. Autorka – dziennikarka i historyczka sztuki – od lat zainteresowana oryginalnymi kobiecymi postaciami (ostatnio na liście „Witkacy i kobiet” P. 17/22), bierze na warsztat dziewięć postaci. Wśród nich czytelnik odnajdzie malarki: Annę Bilińską, Olgę Boznańską i Zofię Stryjeńską; scenografkę Teresę Roszkowską; aktorkę Helenę Modrzejewską; tłumaczkę Zofię Jachimecką, twórczynię znanej na całym świecie marki kosmetycznej Helenę Rubinstein oraz muzy malarzy i literatów, słynne siostry Pareńskie. Poszczególne rozdziały zawierają niezwykłe historie bohaterek, mówią o ich wkładzie do sztuki i związkach z różnymi artystami. Jednak publikacja nie jest wyłącznie galerią postaci. Autorka z pojedynczych biografii tka opowieść o wschodzie emancypacji kobiet w Polsce, ukazuje nie do końca udane czy szczęśliwe próby wykraczania poza stereotypy związane z płcią. Niekiedy narracja splata się z głosem samych bohaterek dzięki cytatom z dokumentów życia osobistego oraz materiałom graficznym, a – jak wiadomo – czasem jeden obraz jest wart więcej niż tysiąc słów. Wspomniane cytaty zbliżają książkę do prac inspirowanych ideą herstorii. Bardzo ciekawa lektura nie tylko dla miłośniczek malarstwa. Na końcu bibliografia, indeks nazwisk i wykaz źródeł ilustracji. Bardzo polecam.

Autor koncepcji: Zbigniew Gluza Wydawnictwo: Ośrodek Karta Warszawa 2022 Kolejna książka przygotowana według koncepcji Zbigniewa Gluzy i wydana przez Ośrodek Karta – ostatnio na liście „Rodzina z niepamięci” (P. 4/20). „Akcja bez granic” stanowi podsumowanie trzydziestoletniej działalności jednej z najbardziej znanych na arenie międzynarodowej polskich organizacji pozarządowych. Powołana do życia przez Janinę Ochojską Polska Akcja Humanitarna od dekad pojawia się wszędzie tam, gdzie dzieje się krzywda ludzka, by nieść pomoc człowiekowi niezależnie od jego wyznania, koloru skóry czy pochodzenia. Redaktorzy publikacji opowiadają historię PAH-u, przybliżają jego idee i działania, posługując się metodą KARTY. Czytelnik otrzymuje do rąk bogatą kompozycję materiałów źródłowych: fragmentów prasy, archiwalnych dokumentów, osobistych wspomnień, dzienników i relacji osób niosących pomoc oraz tych, którzy ją otrzymali w Sarajewie, Kazachstanie, Groznem, Kabulu, Darfurze, Strefie Gazy i wielu innych miejscach, również w Polsce. Zatopienie się w lekturze zapisów rzeczywistości pozwala najbliżej, na ile to możliwe, bez pośredników, dotrzeć do opisywanych wydarzeń i bohaterów. Celem napisania „Akcji bez granic” wydaje się uwrażliwienie czytelników na ludzkie cierpienie, podkreślenie wartości mądrej, bezstronnej pomocy, empatii i solidarności międzyludzkiej. Redaktorzy zadają sobie pytanie: czy bez trzech dekad oddziaływania PAH-u na świadomość Polaków, zachęcania do wspierania akcji, niosących pomoc i edukowania dojrzałoby w naszym kraju społeczeństwo, które w pierwszych miesiącach 2022 roku ruszyło na granice kraju, by przyjąć do swoich domów uchodźców z Ukrainy? Myślę, że odpowiedź znajduje się w książce, dlatego warto po nią sięgnąć. Publikacja przygotowana w twardej, szytej oprawie, zawiera zdjęcia, kalendarium wybranych działań PAH w latach 1992 – 2022 oraz bibliografię źródłową. Gorąco polecam.

Autor: Michał Hildebrandt                                Wydawnictwo Oficynka             W tomiku wierszy brodnickiego poety podmiot liryczny – bez silenia się na próbę zaimponowania czytelnikowi wyszukanymi metaforami czy zawiłymi frazami – najczęściej mówi o samotności, poczuciu odtrącenia, bezsensie życia i bezmiarze śmierci. Swój niepokój, wyrażany jednocześnie w gestach buntu, poczucia bezradności i zobojętnienia, okazuje za pomocą prostych zdań, naturalistycznych opisów, powtarzających się pytań i uzasadnionych spostrzeżeń. Lękiem napawa go przede wszystkim obłuda, która zagnieździła się w świecie i społeczeństwie. Interesującą częścią zbioru jest seria “Wierszy Bezpańskich”, czyli utworów ujętych w formę dialogu pomiędzy twórcą a dziełem. Rozmowa staje się okazją do badania własnego wnętrza oraz poszukiwania istoty czającego się w nim strachu. Polecam zainteresowanym fanom poezji. Oprawa miękka, klejona. 

Autor: Franck Prévot Ilustratorka: Aurélia Fronty Wydawnictwo: Zakamarki Poznań 2023 Poziom: BD I/II Kolejna bardzo ładnie wydana przez Zakamarki książka, poświęcona Wangari Maathai, która – jak głosi tytuł – posadziła miliony drzew, poza tym była feministką, pierwszą w Afryce Wschodniej kobietą – profesorem, a w 2004 roku otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za pracę na rzecz ochrony środowiska, rozwoju, demokracji i pokoju. Czytelnik poznaje bohaterkę jako małą dziewczynkę, żyjącą z rodzicami i rodzeństwem w niewielkiej kenijskiej wiosce o nazwie Ihithe. To tu mała Wangari zakłada swój pierwszy ogródek, pomaga mamie w pracach domowych, a pewnego dnia – wbrew obowiązującym zwyczajom – rozpoczyna naukę w szkole. Kilka lat później dociera aż do Ameryki, by studiować na uniwersytecie i przekonać się, że w demokracji nie każdy ma te same prawa i przywileje, a lasy mogą tworzyć nie drzewa, a drapacze chmur. Nie o takim świecie marzy bohaterka i nie taki świat postanawia zbudować. Od tej pory niezgoda na zastany porządek będzie towarzyszyć jej już zawsze i nie pozwoli poddać się w żadnej trudnej chwili. To nie jest książka o kobiecie, to książka o nadziei i marzeniach, które się spełniają, jeżeli towarzyszy im niezachwiana wiara we własne siły. Publikacja pięknie zilustrowana, wydana w twardej i szytej oprawie, zawiera kalendarium życia Wangari Maathai, jej fotografie oraz mądre cytaty z autobiografii. Mój ulubiony mówi o tym, że „drzewo jest warte więcej niż jego drewno”. Polecam każdemu.

Autor: Anders Sparring                                      Ilustrator: Per Gustavsson                        Wydawnictwo Zakamarki Poziom: BD I   Trzeci tom przygód rodziny Obrabków w cyklu proponowanym przez szwedzkiego scenarzystę, aktora i autora książek dla dzieci. Poprzednio: “Rodzina Obrabków i urodzinowy skok” (P. 3/22) oraz “Rodzina Obrabków i złoty diament” (P. 10/22). W rodzinie drobnych złodziejaszków panują zasady sprzeczne z tymi, które są wpajane młodym czytelnikom w ich domach. Obrabkowie wykazują bowiem niekontrolowaną skłonność do zabierania cudzych rzeczy i nie czynią sobie z tego powodu wyrzutów sumienia. Wyjątkową postawą wyróżnia się jedynie mały Ture, który w roli małego złodzieja czuje się bardzo nieswojo. Na podstawie kolejnych, pełnych komizmu sytuacyjnego perypetii, czytelnik wciągnięty zostaje w intrygujące przygody oraz przewrotną grę, podczas której – zapewne z łatwością – dostrzeże i odpowiednio zinterpretuje ukryte pod wierzchnią warstwą fabuły morały. Z lektury niniejszego tomu odbiorcy powinno utkwić w pamięci na przykład przesłanie o nietolerancji wobec krzywdy zwierząt. Publikacja wydana w oprawie twardej, szytej. Polecam (nie tylko fanom cyklu – tomy można czytać oddzielnie). 

Autorka: Roksana Jędrzejewska-Wróbel Ilustratorka: Marianna Oklejak Wydawnictwo: Bajka Warszawa 2023 Poziom: BD II „Śpiący rycerze” to siódma książka dla dzieci, wydana w serii „Siedem szczęśliwych. Baśnie nie dość znane” – ostatnio na liście szósty tom serii „Kije samobije” (P. 4/23). Najnowsza część porusza problem osamotnienia i bezsilności. Główna bohaterka, Ronja, obdarzona darem uważności i empatii, widzi więcej niż inni. Talent, który posiada, powoduje, że dziewczynka czuje się nierozumiana przez otoczenie i samotna. Pewnego dnia Ronja zauważa, że morze płonie. Bohaterka ostrzega przed niebezpieczeństwem dorosłych, jednak żaden z nich nie reaguje adekwatnie do zagrożenia. Bierność otoczenia początkowo wywołuje u Ronj rozpacz, jednak później motywuje do działania. Co może zrobić mała dziewczynka, by zmienić świat? Nie poddawać się, mimo krytyki innych ludzi. Efekt może okazać się zaskakujący. Książeczka niesie mądre i krzepiące przesłanie o sile, jaką daje przyjaźń, wspólnota i zjednoczenie w działaniu. Autorka dyskretnie przemyca do opowiadania ideę siostrzeństwa, a także równości płci. Postulowana wolność od stereotypów, krzywdzących w równym stopniu postrzegane jako słabe dziewczynki, jak i chłopców pozbawionych prawa do wrażliwości czy łez, łączy się z wplecionym w tekst ludowym motywem śpiących rycerzy. Zgodnie z legendą, obudzą się wtedy, gdy trzeba będzie bronić polskiej ziemi. Być może ten czas już nadszedł, tylko zagrożenie jest inne od spodziewanego? Książeczka w twardej i szytej oprawie, może wizualnie spodobać się miłośnikom kultowej serii książeczek o Basi z powodu znanej i lubianej kreski Marianny Oklejak. Bardzo polecam.

Autor: Krystian Janik                                            Wydawnictwo Lira   Krystian Janik w swojej trzeciej powieści kontynuuje wątki podjęte w poprzedniej – polecanej na P. 4/22 – pozycji: “Tu nie ma nic”. Czytelnicy, którzy zdążyli już poznać i docenić pióro młodego tarnowskiego prozaika i poety mogą domyślać się, że kolejne spotkanie z bohaterami małopolskich Odchylic będzie równie komiczne, co napawające niepokojem. W domu Gorzałków, jak i w całej okolicy, niewiele się zmieniło. Mentalność tutejszej społeczności, z jej czołowym przedstawicielem Wieśkiem – wiecznie pijanym, agresywnym wobec żony (kobiety skądinąd do bólu zacofanej) mistrzem prostackich zachowań – jest niereformowalna. W tym małym światku rytm dnia wyznaczają alkoholowy i nikotynowy głód, mecze piłki nożnej, wyzwiska, bójki, pornografia i sensacyjne filmy klasy B. Żaden z bohaterów nie ma ochoty nawet wyobrazić sobie, że można żyć inaczej. Nadzieją nie napawa też obraz młodszego pokolenia, którego reprezentanci bezcelowo włóczą się po ulicach prowincjonalnego miasteczka, trwoniąc najpiękniejsze lata swojego życia. Kontrast dla tej patologii stanowią – niesłyszalny dla innych bohaterów lecz wyrazisty dla czytelnika – wrażliwy głos Jacka, miłośnika literatury, studenta, który wraca właśnie w rodzinne strony oraz snute przez uczuciową Dorotę marzenia o wyrwaniu się ze szponów owej mentalnej niemocy, jaka panuje w umysłach mieszkańców Odchylic. „Nic się nie dzieje” to gorzka satyra na współczesną małomiasteczkową Polskę. Przedstawiona tutaj w odrobinę krzywym zwierciadle rzeczywistość – w której na widok koszulki z płonącą czaszką wykonuje się znak krzyża, a przed czarnoskórym lekarzem ucieka, gdzie pieprz rośnie – może śmieszyć tylko do pewnego stopnia. W dialogach i scenach króluje czarny humor, lecz rechot nim wywołany milknie, kiedy czytelnik zdaje sobie sprawę, że śmiech to niekoniecznie odpowiednia reakcja na – w dużej mierze jednak realistyczny i mimo wszystko smutny – obraz sporej części społeczeństwa. Publikacja wydana w twardej, szytej oprawie. Polecam.

Autorka: Jacqueline West                                       Wydawnictwo Literackie Poziom BD III

Świetnie rozegrany motyw „książki w książce” to jeden z wielu atutów prezentowanej powieści, która jako całość stanowi piękny przykład literatury dziecięcomłodzieżowej, spełnia oczekiwania swojej grupy odbiorczej. Autorka wychodzi naprzeciw im wymagającym gustom, zwabia młodszych nastolatków do wykreowanego świata i nie wypuszcza do ostatniego zdania.

Główna bohaterka Fiona (11 lat) zostaje zmuszona do przeprowadzki. Dokładnie zmienia adres na Lost Lake w Nowej Anglii. Powód nie dotyczy bezpośrednio bohaterki, a jej siostry (łyżwiarki Arden), która ma tutaj dobre warunki do treningów. Klasycznie nierówne traktowanie dzieci przez rodziców nie przybiera tu dramatycznego biegu, raczej symboliczno-oniryczny, wyobrażeniowy. Pewnego dnia Fiona natrafia – nomen omen – w bibliotece na niezwykłą książkę o perypetiach dwóch sióstr. Ich losy będą dziwnie znajomo pokrywać się z losami Fiony i Arden.

To już samo w sobie nie jest banalnym rozwiązaniem, lecz autorka na tym nie poprzestaje. Nad fabułą unosi się fajny klimat, z nutką dreszczyku i niepokoju, z równoczesnym sięgnięciem do tajemniczych wydarzeń z przeszłości Lost Lake. Frapująca lektura, może być ciekawa i odprężająca także dla czytelników dorosłych. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Rafa Guerrero Ilustrator: Chema Garcia Wydawnictwo: Lingea Kraków 2023 Poziom: BD O/I Długi podtytuł, widniejący na okładce książeczki, określa cel jej powstania jako powiastki, „która pomoże zrozumieć dzieci z deficytem uwagi, hiperaktywnością i / lub nadpobudliwością”. Lektura publikacji pozwala stwierdzić, że tenże cel ma szansę zostać osiągnięty, jeżeli trafi do zainteresowanego odbiorcy. Autorem tekstu jest psycholog, specjalizujący się w dziedzinie ADHD i wykładowca akademicki, a także trener nauczycieli i rodziców. Stworzony przez niego tytułowy Michaś to chłopiec o niespożytej energii, która jest źródłem konfliktów z nauczycielami i rodzicami, ale także z rówieśnikami. Chłopiec czuje się nierozumiany i samotny, co podkopuje jego poczucie własnej wartości. Pomocy udziela mu szkolny pedagog, który zna przyczynę problemów Michasia i uczy go radzić sobie z własnymi deficytami. Książeczka – wydana w serii „Neuropowiastki” – jest skierowana nie tylko do małych czytelników, ale również do ich opiekunów, którzy mają ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dzieci. Autor zachęca do poszerzania wiedzy na temat ADHD i stosowania metody neurokoperty. Publikacja zawiera pytania i zadania dla małego czytelnika oraz wskazówki dla dorosłych. Dużym atutem są atrakcyjne dla małego odbiorcy, duże ilustracje, wykonane w ciepłych barwach. Oprawa twarda, szyta. Bardzo polecam.

Autorka: Katarzyna Kołodziej Ilustratorka: Katarzyna Kołodziej Wydawnictwo: Nasza Księgarnia Warszawa 2023 Poziom: BD O/I Kolejna książka obrazkowa z lubianej serii „Opowiem ci, mamo”, w której ukazują się publikacje dla najmłodszych odbiorców, dopiero rozpoczynających swoją przygodę z czytaniem. Autorką jest znana ilustratorka literatury dziecięcej i materiałów edukacyjnych. Bohaterami książeczki są owce, ale nie takie zwyczajne, a nieco zwariowane. Opiekę nad nimi usiłują sprawować dwa psy: Czarek i „srogi” Ogi. Owce przytulają się do dzieci, gdy mają na to ochotę, urządzają imprezę urodzinową, marzą o podróżach, zakładają ludzką garderobę, choć nie do końca rozumieją, jak powinno się to robić, oglądają telewizję i marzą o wielkiej miłości. Mocne strony publikacji to piękne, bogate w detale ilustracje, które śmieszą, ale też pomagają ćwiczyć spostrzegawczość. Zadania do wykonania ożywiają lekturę i bawią. Kartonowe kartki, oprawa twarda, klejona. Bardzo polecam.

Autorka: Katarzyna Ryrych Ilustratorka: Katarzyna Sadowska Wydawnictwo: Czytelnia Konin 2022 Poziom: BD I/II Cały rok minął od wybuchu wojny na Ukrainie. Konflikt zbrojny wciąż trwa i stanowi przedmiot uwagi dorosłych, ale dociera także do świadomości dzieci, które nie zawsze mają z kim o tym porozmawiać… bo i temat nie należy do najłatwiejszych, a właśnie w takich specjalizuje się autorka książki „Będę jak Patron”. Pisarka może pochwalić się bardzo dużym dorobkiem literatury, skierowanej głównie do młodzieży oraz dzieci, choć akurat ostatnio na liście prezentowaliśmy jej książkę dla dorosłych odbiorców „Drugi raz do tej samej rzeki” (P. 2/23). „Będę jak Patron” opowiada o wojnie, która staje się dramatem nie tylko dla ludzi, ale również dla zwierząt, dlatego w rolę narratora wciela się szczeniak Mikrus. Ludzka i psia rodzina opuszcza dom z powodu walk, toczących się w okolicy, a piesek przez przypadek wypada z auta i zostaje w rodzinnej miejscowości. Towarzyszy mu kot Mykita, który – jak to kot – sam zadecydował o swoim losie i nie pozwolił się wywieźć w nieznane. Mikrus boi się wojny i zmian, które zachodzą w jego uporządkowanym dotąd świecie, ale gdy przychodzi godzina próby, staje na wysokości zadania i pomaga człowiekowi. Nagrodą jest spotkanie z legendarnym Patronem. Tytułowy bohater jest wzorowany na prawdziwej postaci niecodziennego funkcjonariusza Państwowej Służby Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych, odznaczonego w 2022 roku przez Wołodymyra Zełenskiego medalem „Za nienaganną służbę”. Publikacja stanowi hołd dla wszystkich zwierząt, pracujących z narażeniem życia dla człowieka. Książka – jak wszystkie dzieła Katarzyny Ryrych – mówi o trudnym temacie w prosty i uczciwy sposób, z empatią, ale bez lukrowania czy składania pustych obietnic. Pisarka dotyka zarówno smutnych, wzruszających tonów, jak i tych przyjemniejszych dla ucha, które niosą pokrzepienie oraz nadzieję na dobre zakończenia. Publikacja wydana w twardej i szytej oprawie jest z pewnością warta polecenia i przeczytania.

Autor: Hevré Tullet Ilustrator: Hevré Tullet Wydawnictwo: Babaryba Warszawa 2022 Poziom: BD O/I Polski czytelnik otrzymuje do rąk kolejną udaną książkę znanego francuskiego artysty, ilustratora, autora bestsellerowego tytułu „Naciśnij mnie”. Poprzednio na liście „Turlututu w krainie Ogra” (P. 8/19). Tym razem pisarz zaprasza czytelnika do zabawy palcami, które stukają, pocierają, fruną, płyną i skaczą z jednego do drugiego rogu kartki. Różnorodność proponowanych przez autora tytułowych pląsów sprzyja poprawie koncentracji u odbiorcy, nie pozwala się nudzić i ożywia lekturę. Książka jest dedykowana czytelnikom w wieku przedszkolnym, chociaż zapewni chwilową rozrywkę również nieco starszym dzieciom. Publikacja to doskonały materiał do ćwiczeń motoryki ręki, a także nauki kształtów i kolorów. Zdecydowanie polecam do wspólnego oraz samodzielnego czytania. Wygodny format, oprawa twarda, szyta.

Autorka: Stefanie Green Wydawnictwo Kobiece Białystok 2022 Czytelnik otrzymuje do rąk publikację niecodzienną, reportaż, napisany przez kanadyjską lekarkę, specjalizującą się w dziedzinie medycznie wspomaganej śmierci. Autorka towarzyszy w ostatnich chwilach pacjentom, którzy decydują się odejść z tego świata na własnych zasadach. Rzetelnemu, merytorycznemu opisowi doświadczenia zawodowego towarzyszy obraz osobistych przeżyć i emocji, związanych z procesem opieki nad ludźmi objętymi procedurą MAiD. W publikacji znajdziemy historie nieuleczalnie chorych, których autorka miała okazję spotkać podczas swojej pracy. Czytelnik poznaje powody, dla których pacjenci decydują się poddać eutanazji. Obok bólu i cierpienia psychicznego, częstą motywację stanowi potrzeba przejęcia kontroli. Choroba bezlitośnie uprzedmiotawia człowieka, a przeprowadzenie eutanazji pozwala mu odzyskać poczucie podmiotowości i godności. Książka przybliża cały proces kwalifikacji do zabiegu, a także krok po kroku ukazuje jego przebieg z perspektywy lekarza wspomagającego. Reportaż nie jest lekturą dla każdego. Relacja lekarki bywa wstrząsająca i bardzo smutna, choć sama autorka podkreśla, że asystowanie przy śmierci pozwala dostrzec najlepszą stronę życia, to, co w nim prawdziwie piękne. Książka zawiera dane statystyczne, dotyczące eutanazji w Kanadzie oraz wykaz wiarygodnych źródeł informacji na temat medycznego wspomagania śmierci, a także poruszające ostatnie słowa pacjentów autorki reportażu. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Autorka: Anna Grinzweig-Jacobsson Wydawnictwo: Ośrodek Karta Warszawa 2022 Pierwsza książka szwedzkiej autorki, urodzonej w Polsce „emigrantki marcowej”, stanowi zbiór wspomnień o powojennym życiu ludzi Ocalonych z Szoa. Tytułowy Martstrand to obóz dla uchodźców, do którego docierają pozbawieni polskiego obywatelstwa wygnańcy. Szwecja staje się azylem dla wyrzuconych poza nawias Żydów, jednak proces gojenia ran trwa latami. Czytelnik odnajdzie w książce uporządkowany chronologicznie zbiór fragmentarycznych relacji o przeżyciu pokoleniowym, które konstytuuje się wokół hasła: Marzec ‘68. Autorka mówi o własnej przeszłości, a gdy oddaje głos swoim rozmówcom, dyskretnie uzupełnia, komentuje i osadza wspomnienia w kontekstach, nadając narracji spójność i ład. Karty publikacji wypełniają głosy ludzi uciekających przed antysemityzmem, panoszącym się w kraju, który dotąd uznawali za własny. Większość z nich to przedstawiciele inteligencji: inżynierowie, lekarze, naukowcy i młodzi ludzie – studenci – reprezentanci tzw. „drugiego pokolenia”. Wszyscy oni po latach zgodzili się opowiedzieć swoje historie naznaczone narastającym wykluczaniem, rozczarowaniem i samotnością, ale także nadzieją na lepsze jutro. Książka wyróżnia się spośród literatury o tożsamej tematyce podkreśleniem roli szwedzkiej ambasady w procesie emigracji Żydów z Polski, a także prezentacją wspomnień Szwedów, którzy jako pierwsi zetknęli się z uchodźcami. Warto zwrócić uwagę na wartości estetyczne tekstu, wśród nich oryginalne porównanie transferu tożsamości do odgłosu cieknącego kranu, który cały czas słyszymy, a nie stanowi on przedmiotu naszych codziennych rozmów czy obserwacji. Książka ma ciekawą formę graficzną, zawiera fotografie oraz niewielką bibliografię. Okładka miękka, klejona. Bardzo polecam.

Anna i Pan B. Autor: Jakub Zając Wydawnictwo: Wielka Litera Warszawa 2023 „Anna i Pan B.” to druga książka krakowskiego pisarza, który zadebiutował niedawno powieścią „Halt. Zapiski z domu trzeźwienia” (P. 11/22). Nowa powieść kontynuuje wątek alkoholizmu, ale jej głównym tematem jest poszukiwanie własnego miejsca na świecie. Alkohol pojawia się tu jedynie jako symbol sztucznego raju, słabości głównego bohatera. Narratorem utworu jest młody pisarz, który po zakończonym sukcesem odwyku, a także po rozstaniu z dziewczyną, postanawia rozpocząć życie od nowa. Pomaga mu w tym niecodzienne zaproszenie, które przesyła fanka jego twórczości. Anna oferuje artyście wakacyjny pobyt u siebie w domu. Bohater przystaje na propozycję, by nabrać dystansu do przeszłości i odnaleźć wewnętrzny spokój. Kobieta okazuje się bezpieczną przystanią dla zagubionego mężczyzny, a podróż do Pilchowic – podróżą w głąb siebie. Narratorowi towarzyszy w niej tytułowy Pan B. – postać z pogranicza jawy i snu, która staje się przewodnikiem po labiryntach podświadomości. Czy narratorowi uda się odnaleźć prawdziwy dom i zostawić za sobą wszystko, co złe? Zadanie jest trudne, bowiem „kiedy chcemy odrzucić przeszłość, ta depcze nam po piętach. To, co chcemy zostawić, wraca, a to, co ocalić, ucieka (…)”. Powieść czyta się jednym tchem. Uwaga czytelnika skupia się na kontemplacji tła fabularnego, na tzw. magii „codzienności, w której szukać należy skromnych olśnień”, by doświadczyć życia tu i teraz. Warto docenić pojawiające się w tekście ciekawe spostrzeżenia, dotyczące przestrzeni miasta i ludzkiego zachowania. Natomiast najmocniejsze strony warsztatu autora to umiejętnie użyta ironia i gorzki dowcip. Bardzo polecam do lektury i głębszej zadumy. Oprawa miękka, klejona.

Autorka: Agnieszka Ewa Rybka Wydawnictwo Feeria Łódź 2023 „Strach ma twoje oczy” to druga publikacja autorki, która w 2022 roku zadebiutowała książką dla dzieci „Dziewczynka z wielkimi marzeniami”. Powieści są całkowicie odmienne, czy pod względem adresata, czy gatunku literackiego, łączy je jednak temat niedoskonałego macierzyństwa, który wydaje się szczególnie zajmować pisarkę. Wątek skomplikowanej relacji między matką a dzieckiem, może okazać się kluczowy, zarówno dla lektury pierwszej książki, jak i thrillera, stanowiącego przedmiot tejże recenzji. Charlotte, znana lekarka, wróciwszy do domu z wyjazdu służbowego, przyłapuje męża na popełnieniu brutalnego przestępstwa i sama cudem unika śmierci. Mocny początek stanowi zaledwie przedsmak tego, co autorka funduje czytelnikowi na kolejnych stronach powieści. Kobieta ucieka z Islandii do Australii, by dotrzeć do mieszkającej tam córki. Bohaterka zamierza wraz z nastolatką dostać się do Teksasu, który wydaje się jedynym bezpiecznym miejscem. Kobiety nieustannie czują na plecach oddech ścigającego je mężczyzny, który do niedawna był dla nich kochanym mężem i ojcem. Na jaw wychodzą kolejne, mrożące krew w żyłach fakty z przeszłości. Dodatkowo, sytuacji nie ułatwia skomplikowana relacja pomiędzy matką i córką, a także niespodziewane konsekwencje romansu, w który uwikłała się główna bohaterka. Umiejętnie dozowane w retrospekcjach informacje sprawiają, że thriller trzyma czytelnika w napięciu do ostatniej strony. Co prawda, końcowe rozdziały książki przestają przypominać dreszczowiec i zmierzają w stronę powieści obyczajowej, lecz być może jest to celowy zabieg, który ma zwiększyć siłę rażenia zakończenia opowieści. Książka bardzo udana. Polecam. Okładka miękka, klejona.

Autor: Jaume Cabré Wydawnictwo: Marginesy Warszawa 2023 Nowa książka katalońskiego prozaika i wykładowcy akademickiego, autora m. in. głośnej powieści „Wyznaję” (P. 5/13) oraz prezentowanego jakiś czas temu zbioru opowiadań „Kiedy zapada mrok” (P. 12/19). Główny bohater, Ismael, wychowywany przez chorego psychicznie ojca, trafia do placówki opiekuńczej, dzięki czemu udaje mu się zdobyć wykształcenie i podjąć pracę nauczyciela. Pewnego dnia, podczas wizyty w pasmanterii, spotyka koleżankę z dziecięcych lat. Leo wytrąca mężczyznę z marazmu i ubarwia jego szarą egzystencję. Pomiędzy bohaterami zaczyna kiełkować uczucie, które ma szansę ogrzać ich okaleczone cierpieniem dusze. Niestety, kolejne przypadkowe spotkanie całkowicie zmienia trajektorię życia Ismaela. Bohater budzi się w szpitalu, po wypadku samochodowym, którego nie pamięta. Nie przypomina sobie również większości szczegółów na własny temat. Miejsce, w którym przebywa, wywołuje niepokój, dlatego skołowany mężczyzna ucieka i otrzymuje pomoc od nieznajomej kobiety. Czy Ismaelowi uda się poukładać fragmenty przeszłości w jedną całość i rozplątać sieć intryg, w którą wpadł? Bohater, niczym ćma, błądzi w ciemności, szukając światła. Zmierzenie się z lękami, drzemiącymi w podświadomości, wydaje się nieuchronne i wcale nie gwarantuje sukcesu. Autor książki przeplata wydarzenia fabularne sennymi majakami i miniaturowymi powiastkami filozoficznymi, których bohaterem jest dzik – alter ego Ismaela. Komizm słowny, błyskotliwe dialogi, zabawne literackie nawiązania i kryminalna zagadka to kolejne mocne strony utworu. Ponadto uważny czytelnik wyłuska z tekstu maksymy, m. in. „każdy w życiu robi to, na co go stać, i nikt (…) nie rodzi się z głową pełną mądrości”. Książka godna polecenia. Oprawa twarda, szyta.  

Autor: Gareth Steel Wydawnictwo: Znak Koncept     Książka brytyjskiego lekarza weterynarii, absolwenta uniwersytetu w Glasgow, miłośnika sportów wszelakich, który od ponad 20 lat pomaga zwierzętom. Początek książki przypomina serial „Wszystkie stworzenia duże i małe”, w którym młody weterynarz trafia na angielską wieś, gdzie musi stawić czoła zwierzętom i ich właścicielom. Autor po studiach również trafił na prowincję, a jednym z jego pierwszych zadań, było uśmiercenie byka. Zwierzę złamało na pastwisku nogę i niestety trzeba było skrócić jego cierpienia. Potężny buhaj mimo bólu mógł się poruszać, a cierpienie tylko potęgowało jego agresję. Wyposażony jednie w zwykły rewolwer młody adept weterynarii musiał stoczyć długi pojedynek biegowy i wykazać się niebywałą zręcznością, aby wykonać powierzone mu zadanie. „Weterynarz na dyżurze” to bardzo szczera książka osoby kochającej zwierzęta, w której czytelnik poznaje bez upiększeń wszystkie aspekty zawodu weterynarza. Znajdziemy tu opisy trudnych klinicznie przypadków, które wymagały zdobycia dodatkowej wiedzy, szybkiego podejmowania decyzji, fizycznej siły, odwagi, a czasem wręcz odrobiny szaleństwa, np. ratowania rannego łabędzia z wykorzystaniem technik wspinaczkowych, operacji kury, która nie mogła znieść jajka, czy reanimacji labradora, którego serce zatrzymało się w czasie zabiegu. Autor oprócz ciekawych przypadków z własnej praktyki snuje rozważania na tematy ogólne związane m.in. z kosztami leczenia, traktowaniem zwierząt rolniczych i domowych w hodowlach, eutanazją czworonogów, pędem ludzi do posiadania modnych ras zwierząt domowych, co poskutkowało wielką popularnością psów ras bracefalicznych, z krótkimi pyskami, obciążonych wieloma problemami zdrowotnymi. Pozycja napisana z pasją, pełna miłości do zwierząt, pokazująca szarą rzeczywistość prący weterynarza, ale również wielką satysfakcję, gdy czworonożny pacjent wyraża swoją wdzięczność, wesoło merdając ogonem lub przymilnie mrucząc. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autor: Brian Porter-Szücs Wydawnictwo: Filtry Warszawa 2022 „Wiara i ojczyzna” to kolejna, poświęcona Polakom rozprawa amerykańskiego historyka o polskich korzeniach. Poprzednia praca, „Całkiem zwyczajny kraj”, była prezentowana na przeglądzie (P. 7/21). Najnowsza książka koncentruje się na problemie tzw. polskiej tożsamości narodowej. Badacz, podejmując rozważania na temat związku polskości z religią, zakłada, że utożsamianie Polaka z katolikiem wynika ze sposobu konstruowania narracji o dziejach kraju. Historyk podważa tezę o odwiecznej wierności Polaków religii chrześcijańskiej, prezentując m. in. przykłady narzucania katolicyzmu poprzez dekrety sejmowe. Każdy rozdział książki jest poświęcony innemu problemowi z zakresu rozważań o tożsamości. Pierwszy rozdział mówi o znaczeniu instytucji kościoła dla społeczeństwa, drugi – o religii rozumianej jako kodeks moralny, trzeci – o niedopasowaniu nauki Kościoła do postępu cywilizacyjnego i o koncepcji narodowego mesjanizmu. Kolejne rozdziały dotyczą m. in. burzliwego romansu Kościoła i polityki, rzekomego spisku żydowskiego, wycelowanego w chrześcijaństwo oraz ogłoszenia Matki Boskiej królową Polski. Książka stanowi obszerne źródło wiedzy o przemianach, zachodzących w kościele katolickim. Perspektywa badacza, żyjącego poza granicami Polski, dodaje rozważaniom świeżości i niezależności. Kolejnymi zaletami rozprawy są wykresy, przystępny język oraz żywo prowadzona narracja. Publikacja zawiera przypisy, bibliografię i indeks osobowy. Okładka twarda, szyta. Zdecydowanie polecam.

Autorka: Irene Solá                                              Wydawnictwo Czarne             Katalońska pisarka i artystka w swojej nowej powieści – wyróżnionej Europejską Nagrodą Literacką 2020 – tworzy bardzo plastyczną, tętniącą różnymi przejawami życia, górską przestrzeń, w której, jak pojawiające się na Ziemi kolejne organizmy, rodzą się nowi bohaterowie i chcą zostawić po sobie jakiś ślad, opowiedzieć własną historię. Każda z tych opowieści, niezależnie od tego, z czyjej perspektywy jest prezentowana – człowieka, sarny, chmury, wodnej panny czy olbrzyma – zawiera tyle samo bólu, radości, strachu, smutku, miłości, rywalizacji, pragnień, życia i śmierci. Przyroda okazuje się równie piękna i równie okrutna dla wszystkich. W gąszczu postaci i prywatnych dramatów odbiorca może poczuć się odrobinę zagubiony, ale to tylko pozorny chaos. Rytm tej historii, wyznaczany przez delikatne, kobiece pióro autorki, odkrywa się powoli. Oryginalny, metaforyczny styl pozwala na delektowanie się drobiazgowymi opisami obrazów i dźwięków natury oraz stopniowe układanie poszczególnych elementów świata przedstawionego w harmonijną całość. Inspirowana mitami, historią i wiejskimi balladami powieść, w której opisywane wydarzenia nierzadko przybierają kształt snu, mimo wszystko bardzo przystaje do rzeczywistości, także współczesnej. Polecam. Oprawa miękka, klejona. 

Autor: Davide Cali Ilustrator: Marco Somà Wydawnictwo: Tako Poziom: BD O/I   Włoscy twórcy, Davide Cali, nagradzany pisarz o szwajcarskich korzeniach, oraz Marco Somà, ceniony ilustrator, przenoszą małych czytelników do baśniowej krainy motyli mierzących się z pewnym problemem. Otóż pewnego dnia spokojne życie skrzydlatych mieszkańców zakłóca pojawienie się ogromnego, tajemniczego obiektu. Uczeni głowią się, jak pozbyć się tego problemu. Dowódca wojsk proponuje zniszczyć obiekt za pomocą megatonowej bomby. Wynalazca zamierza zaprojektować specjalną machinę turlającą. Z kolei filozof uważa, że trzeba zastanowić się na przyczyną istnienia problemu, pesymista zaś widzi w nim znak zwiastujący koniec świata. Gdy dorośli mieszkańcy tak debatują, kłócą się i protestują, do kłopotliwego obiektu podchodzi mała dziewczynka, która odkrywa, że jest on bardzo smaczny. Zaintrygowani mieszkańcy też chcą go skosztować i zabrać choć kawałek do domu. Wkrótce ich duży problem właściwie sam się rozwiązuje. Historyjka kończy się przesłaniem, że „nawet największe problemy i troski znikają jak kamfora, gdy dzielimy je z innymi”. Książka w ciekawy, obrazowy sposób przedstawia różne podejścia do tego samego problemu. Pełnemu lęków, podejrzliwości i wrogości stosunkowi dorosłych do problemu przeciwstawia odważne, otwarte, pozytywne podejście dziecka. Pokazuje, że nawet duży problem może mieć proste rozwiązanie. Z mądrym, uniwersalnym, poetyckim tekstem wspaniale współgrają wielobarwne, zachwycające, pełne smaczków ilustracje. Duży format, okładka twarda, szyta. Gorąco polecam.  

Autor: Lincoln Paine Państwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 2022 „Morze i cywilizacja” to kolejna imponująca publikacja, która ukazała się w znanej wszystkim „ceramowskiej” serii: Rodowody Cywilizacji. Autor podjął się karkołomnego zadania opisania historii świata przez pryzmat relacji człowieka i wody. Ogrom pracy włożonej w przygotowanie rozprawy widoczny jest nie tylko w objętości publikacji, lecz także w różnorodności kontekstów. Nowa perspektywa badawcza pozwala dostrzec zjawiska i schematy dotychczas niezauważane. Badacz skupia się na kolejnych regionach geograficznych, by ukazać proces łączenia się i wchodzenia w interakcje nadmorskich części świata. Nie bez znaczenia jest też rola żeglugi rzecznej, kluczowej dla rozwoju krajów z głębi lądu. Autor opisuje jak wyprawy podejmowane przez odkrywców, bitwy morskie i wymiana towarów, w tym handel niewolnikami, wpłynęła na życie ludzi w różnych częściach świata. Dodatkowo, w rozprawie znajdziemy porównanie technik nawigacyjnych, stosowanych w poszczególnych krajach od czasów starożytnych do współczesności, a także przegląd typów statków wodnych, który stanowi zarys historii szkutnictwa. Książka zawiera mapy, ilustracje, obszerną bibliografię, indeks nazwisk, nazw geograficznych i etnicznych. Okładka twarda, szyta. Polecam zainteresowanym tematem.

Autor: Benjamin Alire Sáenz Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie – We Need Ya Poznań 2023 Poziom: BD IV Książka stanowi kontynuację docenianej przez krytyków i wielokrotnie nagradzanej powieści „Arystoteles i Dante odkrywają sekrety wszechświata” (tom nie był prezentowany na przeglądzie). Pisarz często nawiązuje do poprzedniego tekstu, by jeszcze raz pochylić się nad problemem zagubienia, inności czy miłości. Powieść składa się z pięciu części, a każda z nich ukazuje kolejny etap przemiany głównego bohatera. Pierwsza część opowiada o zagubieniu nastoletniego Ariego, który odkrywa w sobie miłość do innego chłopaka. Uczucie przynosi szczęście, ale sprowadza również ból. Świat wyrzuca poza nawias ludzi takich, jak tytułowi bohaterowie. Życie wydaje się niesprawiedliwe i okrutne. Druga część to obraz powolnego odkrywania własnej tożsamości. Arie dostrzega piękno uczucia, które narodziło się w jego sercu i pozwala mu się rozwijać. W trzeciej części bohater decyduje się na coming out. W rzeczywistości, w której nie ma dla nas miejsca, trzeba znaleźć sobie bezpieczny dom, a dom to przyjaciele i rodzina. Czwarta część książki ukazuje walkę Ariego z demonami, drzemiącymi w jego duszy, natomiast ostatnia – odpowiada na pytanie o możliwość akceptacji Innego przez społeczeństwo oraz o sens życia, które nie zawsze jest piękne. Książka pozwala czytelnikowi spojrzeć na świat z perspektywy kogoś, kto odbiega od tak zwanej normalności. Ważniejsze niż temat powieści, okazuje się jej uniwersalne przesłanie, mówiące o wartości każdego ludzkiego życia. Warto zwrócić uwagę na doskonałą alegorię świata jako mapy, której utarte szlaki prowadzą niekiedy w bardzo złe miejsca. Nadchodzące pokolenia to kartografowie, którzy mają szansę nakreślić nowe drogi i nadać mapie nowy kształt. Publikacja – tak, jak wszystkie, wydane pod szyldem We Need Ya – skierowana jest do tzw. młodych dorosłych. Zdecydowanie polecam. Okładka miękka, klejona.

Autor: Matt Haig Ilustrator: Chris Moud Wydawnictwo: Zysk i S-ka Poziom: BD II/III   Nagradzany brytyjski pisarz po raz kolejny przenosi młodych czytelników do Elfiego Jaru, małej wioski na Dalekiej Północy zamieszkiwanej przez elfy, renifery i wróżki (poprzednio: „Ojciec Gwiazdka i ja” p. 23/2018). Tym razem proponuje opowieść o tym, jak zwyczajna myszka dzięki magicznej mocy stała się bohaterska, nieustraszona i pełna brawury, ale przekonała się, że najważniejsze w życiu to być sobą. Mowa o tytułowym bohaterze Miice, który mieszka w przytulnej chatce razem z Wróżką Prawdy, miłośniczką książek, oraz przyjaźni się z elfami i kilkom ludźmi, co budzi pogardę jego jedynej mysiej koleżanki, dzikiej, mieszkającej w leśnej dziupli Brawurowej Brygidy. Mikka, aby jej zaimponować i zyskać jej akceptację, surfuje na porożu lecącego renifera, przez co boleśnie upada, ocierając się o śmierć. W stercie śniegu znajduje go elfia dziewczynka, która chcąc go uratować rzuca na niego zaklęcie nadziei – czarosnucie. W taki oto sposób Miika zostaje obdarzony magicznymi mocami. Wkrótce wykorzystuje je do uratowania Brygidy przed atakującą ją sową. Początkowo przyjaciółka jest zazdrosna, zarzuca mu, że jest mysim zdrajcą i nie chce go już więcej widzieć. Po pewnym czasie jednak postanawia wykorzystać jego moce do realizacji swego planu. Nakłania go do wyprawy do Trollowej Doliny w celu zdobycia Urga-burga, czyli najbardziej wyśmienitego i śmierdzącego sera na świecie. Miika, chcąc dopasować się do przyjaciółki i spełnić jej oczekiwania, wykrada trollom ser, przez co ściąga na Elfi Jar i swoich przyjaciół wielkie niebezpieczeństwo. W punkcie kulminacyjnym musi zmierzyć się z rozwścieczonymi trollami, przyznać się do winy i naprawić swój błąd. W pełnej przygód, magii i humoru opowieści autor porusza ważne tematy dotyczące samolubstwa i życzliwości, kłamstwa i prawdy, tchórzostwa i odwagi. Pokazuje, czym jest prawdziwa przyjaźń i szczęście oraz jak ważne w życiu jest bycie sobą. Dodatkowym atutem książeczki są czarno-białe ilustracje Chrisa Mouda, brytyjskiego ilustratora uhonorowanego Nottingham Children’s Book Award. Wciągająca, lekka, z wartościowym przesłaniem opowieść o samoakceptacji i istocie przyjaźni. Każdą część cyklu można czytać osobno. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Autorzy: Beata Chomątowska, Grzegorz Piątek, Katarzyna Uchowicz                                                    Wydawnictwo Centrum Architektury     Pomysłodawczynią przewodników po warszawskich dzielnicach, wśród których kolejną pozycję zajmuje prezentowany tom, jest Magdalena Piwowar. Po sukcesie albumu wydanego w 2012 r. z najbardziej interesującymi budynkami Saskiej Kępy: “SAS”, związana z Warszawą architektka we współpracy z fundacją Centrum Architektury przygotowała kolejne atlasy: “ŻOL”, “MOK”, “OCH”, “POW”, “PRA” i “ŚRÓD PN”. Pozycja, która dołączyła do kolekcji w 2022 r., oparta jest na tej samej koncepcji graficznej, co poprzednie albumy. Składają się na nią opisane zwięzłymi fragmentami tekstu (w języku polskim i angielskim) syntetyczne rysunki, które w niniejszym atlasie ilustrują m.in. budynek Dworca Gdańskiego, biurowiec Intraco, kamienicę braci Goldbandów i osiedle Dzika, umieszczone w chodniku znaczniki granic getta, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, relikty Nalewek, liczący 27 kondygnacji i 100 metrów wysokości Błękitny Wieżowiec, Żydowski Instytut Historyczny, Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Szpital Ginekologiczno-Położniczy św. Zofii, powstałe w latach 50. ubiegłego wieku socrealistyczne oraz typowo modernistyczne kamienice z lat 30., pawilony handlowe, mural poświęcony Bohdanowi Lachertowi, a także pomniki i architektoniczne detale rzeźbiarskie. W przedstawiającym zarys historii dzielnicy wstępie autorzy podpowiadają, w jaki sposób warto przyglądać się opisywanej przestrzeni. Porównując współczesny Muranów do palimpsestu, wskazują na trzy tworzące go warstwy: pierwsza to, zachowany głównie w formie archiwaliów, przedwojenny urbanistyczny i architektoniczny kształt obszaru, druga – wykorzystane w południowej części osiedla jako cokół i budulec nowych domów gruzowisko po getcie i trzecia – to, co obecnie widać na powierzchni, czyli wielkie osiedle mieszkaniowe. Pozycja skierowana jest do miłośników architektury, zwłaszcza zainteresowanych architekturą Warszawy. Atlas zawiera indeks nazwisk i pracowni architektonicznych oraz bibliografię. Oprawa twarda, szyta. 

Autorka: Anne Goscinny Wydawnictwo: Znak Emotikon Poziom: BD II/III     Kolejna na liście książka francuskiej pisarki, literaturoznawczyni, autorki serii przygód o Lukrecji, córki słynnego Renégo Goscinnego; poprzednio: „Lukrecja i dziwny świat dorosłych” p. 3/2021. Prezentowana powieść powstała na podstawie pierwszego pełnometrażowego filmu animowanego o Mikołajku („Szczęście Mikołajka”, 2022), opartego na kultowych książkach Renégo Goscinnego i Jeana-Jacques’a Sempégo. Mikołajek, wymyślony ponad sześćdziesiąt lat temu, cieszący się nadal ogromną popularnością, powraca w nowej książce, aby opowiedzieć o swojej przyjaźni z autorami serii. Mały bohater zagląda do gabinetu Renégo i pracowni Jeana-Jacques’a, aby zobaczyć, jak wygląda ich praca oraz porozmawiać o procesie twórczym. W ten sposób dowiaduje się, jak został wymyślony oraz jak powstawały jego nowe przygody. Poznaje historię przyjaźni autorów, fakty z ich życia, a także genezę i kulisy powstawania kolejnych książek. „Szczęście Mikołajka” składa się z krótkich rozdziałów, w których przeplatają się relacje ze spotkań bohatera z jego twórcami, ich historie oraz przygody Mikołajka (związane m.in. z wizytą babci, wagarami czy letnimi koloniami). Opowieść kończy się smutną, ale też pełną nadziei sceną, w której Mikołajek i ilustrator przeżywają przedwczesną śmierć Renégo Goscinnego oraz rozmawiają o tym, że ich przyjaźń będzie wieczna, bo autorzy po śmierci nadal żyją w wymyślonych przez siebie bohaterach i historiach. Zagrana przez Jeana-Jacques’a na pianinie piosenka „Szczęście czeka za rogiem” pozostawia czytelnika z uśmiechem na ustach. Ciekawie opowiedziana i znakomicie zilustrowana w klimacie kultowych rysunków Sempégo lektura. Na końcu publikacji znajdują się wywiady przeprowadzone przez Mikołajka z autorami serii, jak i obecnej książki. Okładka twarda, szyta. Polecam fanom Mikołajka.  

Autor: Simon Philip Ilustratorka: Lucia Gaggiotti Wydawnictwo: Dwukropek Warszawa 2023 Poziom: BD O/I Trzecia książka w dorobku brytyjskiego twórcy literatury dziecięcej. Poprzednie książki „Naprawdę chcę krzyczeć” (P. 19/22) i „Być jak Bernard” (P. 11/20) były prezentowane na przeglądzie. Tytułowe ciasto stanowi obiekt westchnień dziewczynki, która dostrzega deser, stojący samotnie na kuchennym stole. Bohaterka postanawia „zjeść to cudo”, jednak w ostatniej chwili zauważa kartkę od mamy z napisem „Nie jedz tego ciasta!”. Tak rozpoczyna się arcytrudny sprawdzian silnej woli. Dziewczynka próbując zapomnieć o pokusie, podejmuje szereg różnorodnych działań: czyta książkę, tresuje psa, bawi się, uprawia sport, słucha muzyki, a nawet zawiązuje sobie oczy. Ostatecznie bohaterka ponosi klęskę i zjada całe ciasto. Wizja trudnych przeprosin i poczucie winy powodują, że postanawia naprawić swój błąd. Czy uda jej się wybrnąć z kłopotliwej sytuacji? Efekt może przerosnąć najśmielsze oczekiwania. Książka godna polecenia nie tylko łakomczuchom. Pełen humoru wierszowany tekst doskonale uzupełniają zabawne ilustracje. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Tomasz Cofta Wydawnictwo: Multico     Znakomity, bogato ilustrowany przewodnik terenowy do identyfikacji europejskich wróblowych w locie autorstwa cenionego polskiego ornitologa terenowego, członka Komisji Faunistycznej, ilustratora ptaków i zwierząt. Prezentuje 205 gatunków wróblowych oraz 32 gatunki niewróblowych występujących w Europie i Turcji. Poszczególne gatunki zostały podzielone na 40 grup, takich jak np.: gołębie, dzięcioły, jaskółki, sikory, pliszki, świstunki, kowaliki, szpaki, drozdy, słowiki i wróble. Każdej z nich poświęcony jest rozdział zawierający krótką charakterystykę omawianej grupy oraz prezentację poszczególnych jej przedstawicieli. Wszystkie gatunki opisane są według tego samego schematu uwzględniającego: wielkość, sylwetkę, ubarwienie, lot, stado, głos, typ migracji oraz podobne gatunki. Ogromnym atutem książki są kolorowe, niezwykle precyzyjne i realistyczne ilustracje autora (jest ich ponad 850), które ukazują sylwetki ptaków z różnych perspektyw oraz doskonale oddają cechy ubarwienia. Opisy gatunków uatrakcyjniają też kolorowe fotografie. Dodatkowo znajdziemy liczne kody QR, które kierują do nagrań głosów wydawanych w locie przez ptaki opisane w książce. Dzięki temu imponującemu przewodnikowi miłośnicy ptaków będą mogli doskonalić umiejętność rozpoznawania małych ptaków w locie, przyswoić wzorce wyglądu wróblowych i zupełnie inaczej patrzeć na lecącego ptaka. Ciekawa, dobrze zaprojektowana, napisana przystępnym stylem publikacja. Zawiera bibliografię oraz skorowidz. Okładka miękka, klejona. Polecam zainteresowanym.

  Autor: Santi Beascoa Ilustrator: Edgar Plans Wydawnictwo: Mamania Warszawa 2022 Poziom: BD O Kolejna udana propozycja wydawnictwa Mamania, skierowana do czytelników w wieku powyżej trzech lat. Atrakcyjna szata graficzna została wzbogacona ruchomymi elementami. Nietypowa budowa książki w stylu pop-up, trójwymiarowe postaci i elementy przestrzeni, umożliwiają małemu odbiorcy nie tylko pełną emocji lekturę, ale przede wszystkim obserwację. Publikacja jest poświęcona superbohaterom, którzy żyją wokół nas, chociaż na co dzień trudno ich rozpoznać. Supermoce, którymi dysponują, wydają się zwyczajne, jednak mają o wiele większą wartość od tych, którymi szczycą się popularne, komiksowe czy filmowe postacie. Uczenie innych nowych rzeczy, gotowanie pysznych dań, uprawa żywności czy wreszcie leczenie chorych to cenne umiejętności, które dają siłę całemu społeczeństwu. Autorzy książki przekonują, że każdy z nas może być superbohaterem. Należy wykształcić w sobie pewne cechy takie, jak pokora, życzliwość dla drugiego człowieka, bezinteresowność i wytrwałość. Ostatnim krokiem do sukcesu jest współdziałanie z innymi, które sprawia, że razem jesteśmy nie do pokonania. Mądra książka z pozytywnym przesłaniem, w twardej, klejonej oprawie. Polecam.

Autorzy: Haruki Murakami, Seiji Ozawa          Wydawnictwo Muza     Sześć opublikowanych w prezentowanej pozycji rozmów z Seijim Ozawą Haruki Murakami przeprowadził między listopadem 2010 a lipcem 2011 r. Dla japońskiego dyrygenta był to czas rekonwalescencji po poważnej operacji. Zmuszony do chwilowej przerwy od występów i pracy nad partyturami maestro z chęcią przyjął propozycję Murakamiego. Dzięki temu obecnie również polski czytelnik ma okazję poznać treść rozmów dwóch wybitnych japońskich osobistości, miłośników muzyki i ich odmienne sposoby odbierania dzieł muzyki klasycznej. Rozmówcy słuchają płyt z bogatej kolekcji Murakamiego i analizują różne wykonania tego samego utworu. Przez sporą część dyskusji przewija się nazwisko Glenna Goulda – kanadyjskiego pianisty i kompozytora, który zyskał rozgłos dzięki nietypowym wykonaniom “Wariacji Goldbergowskich” i innych utworów Bacha – oraz sylwetki dyrygentów Leonarda Bernsteina i Herberta von Karajana, z którymi Ozawa współpracował. Prowadzone przez amatora i znawcę rozmowy o muzyce Beethovena, Brahmsa i Mahlera przerywane są tzw. “Interludiami” (termin przejęty oczywiście z muzyki, oznaczający przede wszystkim pasaż organowy grany pomiędzy zwrotkami hymnu religijnego), czyli krótszymi rozmówkami, odbiegającymi nieco od analizy klasycznych utworów i sposobów ich interpretacji w stronę innych fascynacji muzycznych (jazz, blues), refleksji na temat związku między muzyką a literaturą i zabawnych anegdot. Interesujący w tej części książki wydaje się pogląd Ozawy na zjawisko maniakalnego kolekcjonowania płyt i manii w ogóle. Japoński dyrygent uważa, że za maniactwem często (choć nie zawsze) stoi jedynie chęć posiadania towaru, niekoniecznie pasja. Książka będzie wyjątkowo przyjemną lekturą dla prawdziwych wielbicieli muzyki klasycznej. Oprawa miękka, klejona. 

Autorka: Serenella Quarello                        Ilustrator: Alessio Alcini                                      Wydawnictwo Libra     Solidnie opracowana, bogato ilustrowana, proekologiczna publikacja przeznaczona dla młodych czytelników, nie tylko miłośników przyrody.  W książce mowa o najsłynniejszych wymarłych gatunkach zwierząt, m.in. o ptaku dodo z rodziny gołębiowatych i wilkoworze tasmańskim oraz o tym, co po nich zostało. Na kartach publikacji znajdziemy informacje o zwierzętach, po których uchowały się już tylko eksponaty w muzeum (np. tygrys kaspijski, tur i lew berberyjski), o gatunkach, które zaginęły, lecz później się odnalazły (jaszczurka o niebieskim języku, torbacz zwany pazurogonem pręgoudym) i szereg przykładów zwierząt zagrożonych, wśród których wymieniono m.in. wilka szarego, niedźwiedzia brunatnego, pandę wielką, tygrysa bengalskiego, palczaka madagaskarskiego, pszczołę miodną, motyla pazia żeglarza, delfina indusowego czy płetwala czerniakowego. Pozycja szczegółowo opisuje także przyczyny zjawiska. Ich głównym sprawcą jest człowiek, odpowiedzialny za wycinanie lasów, zanieczyszczenia, polowania, pożary, połowy i przemysł futrzarski (by uszyć futro z lisów potrzeba 24 osobników; każdego roku w tym celu zabija się 15 milionów dzikich zwierząt). Wielu gatunkom grozi wyginięcie ze względu na bezpodstawną wiarę człowieka w lecznicze właściwości niektórych części ciała zwierząt, jak np. stosowanych w tradycyjnej medycynie wschodniej rogów nosorożców. Problem stanowią też wyszukane przysmaki, które trafiają na nasze talerze, mowa np. o zupie z jaskółczych gniazd lub płetwy rekina oraz daniu z małp i łuskowców. Lektura zdobiona jest pięknymi ilustracjami, pozostawia czytelnika z refleksją o tym, jak ważna jest ochrona niepowtarzalnych i niezastąpionych siedlisk przyrody, podpowiada też, w jaki sposób każdy z osobna może działać na rzecz zwierząt zagrożonych wyginięciem. Podsumowując publikację autorka tłumaczy młodemu odbiorcy, że za wyprawą do cyrku, przedmiotami ze skóry, skorupami żółwia, futrem, zębami rekina, muszlami czy rozgwiazdami stoi zawsze cierpienie zwierząt. Oprawa twarda, szyta. 

Autor: Grzegorz Musiał Wydawnictwo: ZyskiS-ka Kolejna udana książka Grzegorza Musiała – poety, pisarza i tłumacza literatury amerykańskiej. Powieść biograficzna opowiada o życiu polskiej malarki i jest kontynuacją historii ukazanej w książce tegoż autora, zatytułowanej „Ja, Tamara”. Narratorka powieści – Tamara Łempicka – nagrywając swoje wspomnienia na magnetofon, wraca pamięcią do 1939 roku i opowiada o przeprowadzce z Europy do Ameryki. Nowy kraj niestety nie potrafi właściwie docenić artystki i jej dzieł w stylu art déco. Powojenny powrót do Europy przynosi kolejne rozczarowanie i wzmaga poczucie obcości w świecie. Nieprzewidywalne koleje losu sprawiają, że malarka ostatecznie osiada w Meksyku, w domu położonym u stóp wulkanu, który będzie inspirował artystkę do końca jej dni. Kiedy wydaje się, że świat zapomniał o sławnej niegdyś Tamarze Łempickiej, wydarza się coś, co można nazwać ostatnim spotkaniem z Paryżem. Zakończenie powieści wzrusza i zaskakuje. Grzegorz Musiał sprawił, że Tamara Łempicka ożywa na kartach powieści. Znakomite dialogi, portret psychologiczny artystki, skomplikowana relacja z córką, sposób, w jaki bohaterka patrzy na świat, wciąga i fascynuje czytelnika od pierwszych stron książki. Całość napisana w doskonałym stylu z dbałością o detal, z rozmachem godnym samej Tamary Łempickiej. Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Autorka: Berengere Cournut                                        Wydawnictwo: Biuro Literackie

„Z kamienia i kości” to pierwsza, przełożona na język polski, powieść francuskiej poetki i pisarki. Zafascynowana alternatywnymi wizjami rzeczywistości artystka tym razem zaprasza czytelnika do onirycznego świata Innuitów – rdzennych mieszkańców Arktyki. Główną bohaterką książki jest Uqsuralik – młoda dziewczyna, którą pęknięcie kry rozdziela z rodziną i skazuje na samotną wędrówkę przez śnieżną pustynię. Świat, który ją otacza, początkowo nie wydaje się przyjazny. Surowy klimat, groźne żywioły, potężne siły przyrody wymagają od niej wytrzymałości i odwagi, ale również pokory i szacunku do wszystkich istot, napotkanych na drodze. Arktyczną przestrzeń zamieszkują bowiem nie tylko ludzie, ale również duchy, o czym przypominają co jakiś czas pojawiające się w tekście poetyckie fragmenty, nawiązujące do tradycyjnych eskimoskich pieśni. Mistycyzm przenika każdą płaszczyznę ludzkiego życia, uwidacznia się podczas codziennych czynności czy polowania, w czasie narodzin dziecka, choroby lub kontemplacji przyrody. Bohaterka walczy o przetrwanie, a kolejne etapy wędrówki, sygnalizują zachodzące w niej przemiany wewnętrzne. Uqsuralik dojrzewa jako kobieta, uczy się funkcjonować w patriarchalnej społeczności, obcuje z duchami i dąży do harmonii ze światem. Czy czeka ją dobry los? Czas pokaże, ponieważ – jak zaznacza jedna z bohaterek powieści – „Potężne kobiety / Wystawiają się / Na wielkie niebezpieczeństwa”. Niewątpliwym atutem książki jest przybliżenie czytelnikom oryginalnej kultury, wierzeń i zwyczajów Innuitów – potomków dawnych wędrownych ludów Arktyki. Fabułę wzbogacają doskonałe opisy krajobrazów, które powinny zadowolić nawet najbardziej wymagającego czytelnika. Polecam. Oprawa miękka, klejona. Fotografie ukazujące życie Innuitów na ostatnich stronach publikacji.  

Autorka: Tamazin Merchant Ilustratorka: Paola Escobar Wydawnictwo: Dwukropek Poziom: BD II   Kontynuacja powieści fantasy pt. „Kapelusznicy” (p. 14/2021), autorstwa Tamzin Merchant, angielskiej aktorki, która wystąpiła między innymi w serialach „Dynastia Tudorów”, „Salem” i „Supergirl”. Akcja powieści rozgrywa się w dawnym Londynie, którego mieszkańcy korzystają z magicznych przedmiotów wytwarzanych ręcznie przez mistrzów różnych rzemiosł, m.in. kapeluszników, krawców, szewców, zegarmistrzów i rękawiczników. Główna bohaterka, jedenastoletnia Kordelia, pochodząca ze słynnego rodu kapeluszniczka, pragnie odnaleźć swojego ojca, który kilka miesięcy wcześniej zaginął na morzu w czasie sztormu. W tym celu wymyka się często z domu stryja i ciotki, którzy się nią opiekują, aby rozszyfrować wskazówki przekazane jej przez ojca na gwiezdnej mapie. Podczas tych poszukiwań trafia do tajnej, ukrytej w podziemiach miasta Biblioteki Map, gdzie dowiaduje się, że jej ojciec należał do Sekretnego Stowarzyszenia Strażników Map, które teraz znalazło się w trudnym położeniu. Okazuje się bowiem, że były członek tejże organizacji, nikczemny lord Witloof, któremu udało się uciec z własnej egzekucji, skradł bezcenne mapy z biblioteki, aby zniszczyć wszystkie ukryte na nich magiczne miejsca. Bohaterka stara się za wszelką cenę powstrzymać niebezpiecznego złoczyńcę i ochronić magię, a przy okazji pogodzić zwaśnione, rywalizujące między sobą londyńskie rody rzemieślników. Nie traci też nadziei na odnalezienie ojca. Autorka pokazuje w tej pełnej przygód opowieści wagę więzi rodzinnych, siłę przyjaźni i współpracy. W urzekający sposób opisuje magiczne przedmioty, tworząc czarujący klimat opowieści. Na końcu książki znajduje się spis składników wykorzystywanych w magicznym kapelusznictwie. Wciągająca, świetna lektura. Oprawa twarda, szyta, czarno-białe ilustracje. Polecam.

Autorka: Simona Ciraolo Wydawnictwo: Czytalisek Poziom: BD O/I           Książka obrazkowa nagradzanej ilustratorki, absolwentki Cambridge School of Art to wzruszająca opowieść o bliskiej, pełnej czułości relacji babci z wnuczką, która skłania zarówno małych, jak i dużych czytelników do refleksji nad przemijaniem. Mała dziewczynka w dniu urodzin swojej babci zauważa, że jest ona jakaś zamyślona i trochę zmartwiona. Babcia zwala winę na zmarszczki, w których zapisane są jej wszystkie wspomnienia, zarówno te smutne, jak i radosne. Zaciekawione dziecko chce się dowiedzieć, jakie historie ukryte są w poszczególnych liniach na jej twarzy. Babcia dzieli się z wnuczką swoimi wspomnieniami, życiowymi doświadczeniami i sekretami. Krótki, minimalistyczny tekst wspaniale dopełniają klimatyczne, subtelne ilustracje w pastelowych barwach. Ciepła, mądra, uniwersalna lektura. Okładka twarda, szyta. Gorąco polecam.

Autorka: Marta Motyl                                          Wydawnictwo Lira       Publikacja historyczki sztuki i autorki licznych powieści, m.in. prezentowanej poprzednio (P. 5/16): “Odcienie czerwieni” oraz zbioru esejów “Sztuka podglądania” (wyd. 2020; do nas nie dotarł). „Sztuka fantazjowania…” to kolejny zbiór tekstów M. Motyl poświęconych wybranym dziełom wybitnych artystów. Wykorzystane w tytule słowo “fantazja” odgrywa tutaj dwojaką rolę. Poza tym, że eseje – będące wnikliwą analizą inspirowanych wyobraźnią obrazów Boscha, Goyi, Caravaggia, Arcimbolda, Dalego czy Beksińskiego – mówią o ukrytych w konkretnych fragmentach dzieł, niepohamowanych imaginacjach tychże artystów, pobudzają też wyobraźnię odbiorcy i zachęcają do samodzielnego fantazjowania na temat sztuki. Publikacja, wzbogacona o wkładkę z kolorowymi reprodukcjami omawianych prac, z pewnością przykuje uwagę czytelników zainteresowanych sztuką i zgłębianiem interpretacji poszczególnych dzieł. Książka w oprawie twardej, szytej; na końcu przypisy i bibliografia. 

Autor: Patrycja Zarawska Grupa Wydawnicza Foksal Poziom: BD I/II „Zima” to czwarty tom serii, opowiadającej o polskiej przyrodzie i jej przemianach na przestrzeni kolejnych pór roku. Autorką książki jest Patrycja Zarawska, znana szerszemu gronu odbiorców, jako miłośniczka i uważna obserwatorka natury. Dorastająca w Bieszczadach pisarka zna mnóstwo ciekawostek o zwyczajach zwierząt i oryginalnych cechach roślin. Autorka zwraca uwagę nawet na najdrobniejsze elementy świata przyrody i apeluje o szacunek do miejsca, w którym żyjemy. Książka podpowiada, jak przygotować się do obserwacji otoczenia, gdzie szukać śladów zostawionych przez zwierzęta i jak rozpoznać ich poszczególne gatunki. Czytelnik znajdzie tu odpowiedź na pytanie, gdzie raki zimują, kto spędza zimę w podziemnych kryjówkach, a kto szuka schronienia pod naszym dachem, a także czy należy dokarmiać ptaki lub inne zwierzęta i jak to zrobić, by im nie zaszkodzić. Zdjęcia i opisy występujących w Polsce gatunków drzew i krzewów uzupełniają zdominowany głównie przez ptaki zimowy krajobraz, czyniąc go jeszcze bardziej wielobarwnym i różnorodnym. Empatyczny stosunek narratorki do natury oraz prosty język opisu, którego używa, pozwala zrozumieć małemu odbiorcy, że każdy napotkany podczas spaceru patyk i listek ma znaczenie, ponieważ może stać się pokarmem dla głodnego stworzenia albo budulcem jego kryjówki. Niewątpliwą zaletą publikacji jest jej nienachalny wymiar dydaktyczny. Autorka, niby mimochodem, bardzo dyskretnie podsuwa odbiorcy pojęcia, takie jak fraktale, śryż czy szreń, dymorfizm płciowy albo hibernacja. Tekst zawiera również porady na temat lepienia bałwana, wykonania naturalnych świątecznych ozdób i budowania karmników. Zimowy świat, który z pozoru wydaje się uśpiony, ożywa na kartach tej książki, zarówno dzięki uwrażliwiającej narracji, jak i atrakcyjnej szacie graficznej. Wybranym fotografiom towarzyszą kody QR, które sprawiają, że zafascynowany przyrodą czytelnik może nie tylko zobaczyć zwierzęta, ale również je usłyszeć. Oprawa twarda, szyta; tekst zawiera podkreślenia, pomagające w zapamiętaniu trudnego słownictwa.

Autorka: Katarzyna Ławrynowicz Wydawnictwo: Pascal     Książka Polki mieszkającej od ponad dziesięciu lat w Maroku, autorki bloga „U mnie w Marrakeszu” i pasjonatki kultury arabskiej to opowieść o realiach życia w wielobarwnym, różnorodnym, mozaikowym kraju. Polka jako żona Marokańczyka mieszkająca pod jednym dachem z jego rodziną w starej, tradycyjnej dzielnicy Marrakeszu dość dobrze poznała codzienność, kulturę i obyczaje Marokańczyków. Wchodząc w lokalną społeczność, próbowała zagłębić się w odmienną kulturę i jej system wartości. W książce dzieli się swoimi doświadczeniami, wrażeniami i spostrzeżeniami związanymi z życiem w tym miejscu. Opisuje tradycyjne życie wspólnotowe Marokańczyków, ich gościnność, mentalność, obyczajowość i rytm codzienności. Oprowadza czytelników po tradycyjnym marokańskim domu, zabiera do kawiarni na dachu, publicznego hammamu (łaźni), typowej marokańskiej zielarni wypełnionej przyprawami, olejami, ziołami, perfumami i kadzidłami, zakładu krawieckiego, meczetu, a także na rozmaite ceremonie. Pokazuje złożoną rzeczywistość i specyfikę Marrakeszu oraz jego różnorodność kulturową. Z jednej strony toczy się tam powolne, spokojne, domowe życie tradycyjnych dzielnic, z drugiej zaś strony są tam głośne, tętniące życiem bazary, targowiska, ulice oraz nowoczesne centra handlowe. Autorka barwnie opisuje klimat tych miejsc, ale też historie żyjących tam ludzi. W opowieść wplata wątki związane z marokańską historią, kulturą, religią i kuchnią (znajdziemy tu kilka przepisów). Bogato ilustrowana, ciekawa książka. Okładka utwardzona, szyta. Polecam.

Autor: Milo Beckman Wydawnictwo: Feeria Science     Książka amerykańskiego pasjonata i popularyzatora matematyki, który ukończył studia matematyczne mając szesnaście lat, to opowieść o matematyce bez użycia liczb. Autor skupia się na matematyce w ujęciu abstrakcyjnym, niezwiązanym z rzeczywistością, dotykając trzech działów nauk matematycznych: topologii, zajmującej się przestrzenią, kształtem i ich przekształceniami, analizy badającej funkcje o wartościach rzeczywistych oraz algebry, skupiającej na zbiorach oraz działaniach, które na tych zbiorach można przeprowadzić. Taki sposób prezentowania matematyki jest diametralnie różny od nauczania tego przedmiotu w szkole, gdzie podstawą są liczby, a nie operacje na abstrakcyjnych pojęciach. Na pierwszy rzut oka, takie podejście wydaje się trudniejsze, ale autor w pasjonujący sposób temu zaprzecza. Operując w świecie abstrakcji bardzo przystępnie wyjaśnia trudne matematyczne zagadnienia, takie jak np. wielowymiarowość. Człowiek porusza się w przestrzeni trójwymiarowej opisującej położenie trzema współrzędnymi, ale rzeczywistość cztero- (lub więcej) wymiarowa wymyka się naszej wyobraźni. Zagadnienie to zostało w książce obrazowo wytłumaczone na przykładzie pieczenia ciasta. Wynik tej operacji zależy od wielu czynników: składników i ich ilości, temperatury i czasu pieczenia. Jeśli każdy z tych czynników potraktujemy jako jedną ze współrzędnych przestrzennych, to okazuje się, że pieczenie ciasta to poruszanie się w wielowymiarowej przestrzeni. Czesanie tytułowej włochatej kuli to czynność, którą codziennie wykonuje wielu mężczyzn próbując ukryć na swojej głowie obszary przerzedzonych włosów. Niestety dla nich prawa matematyki są nieubłagane, na kuli nie da się tak ułożyć włosów, aby zakryć ją całkowicie, zawsze co najmniej jeden punkt łysiny będzie widoczny. Ciekawa książka ukazująca matematykę jako zbiór pojęć, czystą naukę, którą można uprawiać abstrahując od rzeczywistości. Zawiera czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam zainteresowanym tematem.

Autorka: Eva Susso                                              Ilustratorka: Anna Höglund                      Wydawnictwo Zakamarki Poziom: BD II         Szwedzka autorka, której serię składającą się z trzech części: “Sto porad dla nieśmiałych”, “Sto porad dla kłamczuchów” i “Sto porad dla zakochanych” prezentowaliśmy kolejno na P.: 10/18, 17/19, 7/21, tym razem prowokuje młodych czytelników do rozważań na tematy egzystencjalne. Tekst główny publikacji stanowią opowieści dziesięciorga dzieci, które szukają odpowiedzi na trudne pytania. Wątpliwości, z jakimi się zmagają, są wynikiem ich codziennych doświadczeń i wewnętrznych rozterek, powodowanych próbą zrozumienia niektórych zjawisk. Dzieci analizują zatem sytuacje, które znają ze swojego życia i stawiają pytania: “Dlaczego musimy umrzeć?”, “Co to znaczy, że istnieję?”, “Czy Bóg istnieje?”, “Skąd się bierze złe traktowanie innych?”, “Czy wszyscy są sobie równi?”, “Czy życie musi być czasem przykre?”. Obok tekstu głównego znajdują się cytowane myśli wielkich filozofów, takich jak S. Kierkegaard, J.P. Sartre czy M. Heidegger, które w połączeniu z opowiadaną historią zachęcają odbiorcę do filozofowania, przekonując jednocześnie, że filozofia nie jest czymś bardzo oderwanym od codziennej rzeczywistości. Książkę zdobi nieszablonowa grafika, stworzona w klimacie baśniowym, tajemniczym i odrobinę mrocznym, w której uwagę przyciągają pojedyncze, wyraziste pociągnięcia pędzlem oraz przenikliwe spojrzenia zilustrowanych postaci. Na końcu umieszczono krótkie notki o filozofach. Publikacja wydana w oprawie twardej, szytej. 

Autorka: Dagmara Budzbon-Szymańska        Ilustratorka: Daria Solak                            Wydawnictwo Bosz Poziom: BD O           Wydawcą prezentowanej pozycji jest wydawnictwo Bosz specjalizujące się w edycji albumów o sztuce, krajobrazie, przyrodzie i dziedzictwie kulturowym. Nowa, bogato ilustrowana publikacja dla dzieci pióra Dagmary Budzbon– Szymańskiej jest zaproszeniem odbiorców do obcowania ze światem sztuki i twórczego spędzania czasu. Bohater opowieści – sówka Jędruś – spędza swoje pierwsze dni w przedszkolu. Mimo że początkowo tęskni za mamą, zawieranie nowych znajomości i wspólne zabawy z rówieśnikami pozwalają mu o tym problemie zapomnieć. Dodatkowo zaczynają fascynować go zajęcia plastyczne, podczas których dowiaduje się, na czym polega zawód artysty i w jaki sposób można wykorzystywać zwykłe przedmioty do wykonywania efektownych prac. Lektura może być inspiracją – zarówno dla dzieci, jak i rodziców – angażującą obie strony do kreatywnego spędzania czasu i zachęcającą do podejmowania artystycznych działań z użyciem ekologicznych materiałów. Publikację zdobią kolorowe ilustracje wykonane przez Darię Solak. Oprawa twarda, szyta. Poprzednio: “Tajemna kryjówka” (P. 15/22). 

Autor: Kamil Dworaczek                                          Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej   Książka pracownika Oddziału IPN we Wrocławiu. Sądzę, że jest najciekawszą publikacją Instytutu w ostatnich latach – zwłaszcza z perspektywy bibliotecznej. Dworaczek użył aparatu naukowego do napisania pracy, która może zainteresować całe mnóstwo czytelników – na co dzień stroniących od książek akademickich. O katastrofie czarnobylskiej wciąż mówi się dużo i to w bardzo zróżnicowany sposób. Wspomnijmy chociażby popularny serial. Wydarzenia z 1986 roku pamiętane są przez kilka generacji. Dworaczek systematyzuje wiedzę o Czarnobylu w kontekście polskim, co dodatkowo zwiększa zasięg oddziaływania publikacji w naszych bibliotekach. Tym bardziej że Dworaczek zadbał o komunikatywny styl pisania. Od jego opowieści – po ludzku – trudno się oderwać. Czyta się ją podobnie jak ogląda się serial „Wielka woda”. Rozdziały skonstruowane są zgodnie z chronologią wypadków, z podkreśleniem działań władz polskich, różnic w przekazach medialnych (oficjalnych i nieoficjalnych), czy też reakcji społecznych – to mój prywatny numer jeden wśród rozdziałów, choć siódmy w kolejności. Pozycja zawiera bibliografię, indeks osób, słownik pojęć. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Mikołaj Spodaryk, Maria Mazurek  Ilustrator: Marcin Wierzchowski         Wydawnictwo: Mando   Książka w powstanie której wkład miał znakomity pediatra, Mikołaj Spodaryk. Profesor Spodaryk występuje też we własnej osobie w części fabularyzowanej. W treści przeważają jednak elementy popularnonaukowe. Główny temat dotyczy wszystkich, ale czy wszyscy wiedzą dokładnie, jak to się dzieje? Niekoniecznie. Dlatego z prezentowanej pozycji mogą korzystać także osoby dorosłe, choć wiadomo, że najwięcej frajdy sprawi ona dzieciom. Dowiedzą się z niej szczegółowych informacji o procesie trawienia, zdrowym odżywianiu, organach wewnętrznych. Podstawowy chwyt stanowi kupa – to częsty motyw publikacji popularnonaukowych dla dzieci. Trzeba jednak przyznać, że już dawno w żadnej publikacji nie została potraktowana w tak poważny sposób. „Brzuch Alicji” to istny niezbędnik wiedzy na jej temat i wątki poboczne. Oprawa twarda, szyta.

Autorka: Wiola Wołoszyn                                       Ilustrator: Przemek Liput                              Wydawnictwo: Mamania Poziom: BD O   Część znakomitego, logopedycznej serii „Jano i Wito”. Poprzednio na liście: „Grosz na szczęście” (p. 9/2022). Poprzez możliwość wykonania zanurzenia (w sensie dosłownym) dzieci na pewno chętniej będą uczyć się prawidłowej wymowy i ćwiczyć aparat głosowy – tym bardziej że za zanurzeniem stoi zupełnie inny świat. Można wcielić się w hipopotama i oddawać rozmaite odgłosy: również śmierdzącej kupy. Tak duży otwór w książce nie może nie zwrócić uwagi. Dobra onomatopeiczna zabawa zawsze jest koronnym argumentem, ale przecież mamy tutaj jeszcze instrukcje związane z koordynacją narządów mowy, wskazówki odnośnie oddychania i fonacji. Na pewno czas spędzony przy tej publikacji nie będzie stracony. Przeciwnie, zmotywuje dzieci do dalszej nauki mówienia, a rodzicom i opiekunom dostarczy wielu pomysłów na logopedyczne zabawy na wstępnym etapie rozwoju mowy dziecka. Oprawa miękka, szyta (święty Graal).

Autorka: Aleksandra Dańczyszyn             Pewne Wydawnictwo   Warto było trochę poczekać na kolejny tomik wierszy Aleksandry Dańczyszyn. Poprzednio zaprezentowaliśmy: „Kochanie” (p. 5/2021). Był to bardzo dobry debiut absolwentki filologii polskiej na UW, laureatki ogólnopolskich konkursów literackich (I Wywrotowy Turniej Poetycki; VIII Ogólnopolski Konkurs „O wachlarz Wilhelminy”; X Ogólnopolski Konkurs Poetycki „Czarno na białym”), poetki tłumaczonej na języki obce. Wierszami zebranymi w „tiszercie z Bangladeszu” autorka wskoczyła na jeszcze wyższy poziom, jej wspinaczka na poetycki Parnas nabiera rumieńców. W świecie prozy istnieją twórcy obdarzeni mianem „mistrzów krótkiej formy”, którzy wypadają gorzej w długiej powieści. Sądzę, że coś podobnego może stać się udziałem Dańczyszyn – tyle że w poezji. Póki co nie można tego udowodnić, ponieważ nie wiadomo, w jakim kierunku autorka podąży w przyszłości. „tiszert z Bangladeszu” opiera się jednak głównie na utworach krótkich, złotych strzałach w samą dziesiątkę. Pierwszy z brzegu przykład: „przychodzi niespodziewanie najpierw czekasz na prezenty potem na kompot z suszu” („Dorosłość”, s. 15). Albo to: „ostatnie słowa nie układają się w zdania mieszczą się w oddechu” („Pożegnania”, s. 9). Dlaczego Dańczyszyn potrafi zawrzeć taki ładunek znaczeń – jakby powiedzieli ludzie z Awangardy Krakowskiej „minimum słów, maksimum treści” – w raptem dwóch wersach? Po pierwsze, ma talent. Po drugie, widocznie ma czas. Jak stwierdził Mark Twain: „Nie miałem czasu na napisanie krótkiego listu, więc napisałem długi”. Pisać zwięźle a treściwie jest o wiele trudniej niż w sytuacji, gdy człowiek może się rozpisać. Od razu oddaję cesarzowi co cesarskie. Dańczyszyn odnajduje się , gdy zachodzi potrzeba, w wierszach dłuższych, jak np. w anaforycznym „Będziemy mówić” (s. 22). Tomiki poetyckie nie są pierwsze na liście zakupów bibliotecznych. Przegrywają z prozą, literaturą dla dzieci i młodzieży, a także literaturą faktu. Selekcja nowości poetyckich musi być zatem szczególnie staranna. „tiszert z Bangladeszu” jest właśnie przykładem książki z wierszami, która powinna znaleźć się na bibliotecznych półkach (rzecz jasna również na półkach miłośników poezji), ponieważ godnie reprezentuje to, co najlepsze w współczesnej liryce. Dańczyszyn nie unika patrzenia ani wgłąb siebie, ani we wnętrze kobiecej postaci przenikającej jej wiersze. Nie unika jeszcze jednego: patrzenia na zewnątrz, wokół siebie. Stąd aluzje do wojny na Ukrainie, czy kryzysu na granicy z Białorusią. Poezja Dańczyszyn jest intymna i zaangażowana obywatelsko zarazem. Poetka perfekcyjnie panuje nad opisanym przez siebie światem. Jest subtelna nawet wtedy, gdy pisze o wydarzeniach z telewizyjnych wiadomości („BY”, s. 27). Tego mi brakowało w najnowszej poezji polskiej. Oprawa miękka, klejona. Bardzo polecam.

Autor: C.R. Stewart Wydawnictwo: Dwukropek Poziom: BD III     Znakomita debiutancka powieść dla nastolatków autorstwa amerykańskiego pisarza otwiera serię o przygodach dwójki przyjaciół, Toma i Sary, którzy uciekli z sierocińca. Akcja rozgrywa się we współczesnej Anglii. Bohaterowie mieszkają w ponurym sierocińcu, który przypomina XIX-wieczną instytucję i funkcjonuje niemal jak więzienie. Dzieci wykorzystywane są do ciężkiej pracy w warsztacie, a za każde – nawet najdrobniejsze – naruszenie obowiązujących tam zasad są surowo karane. Gdy Sara zostaje uwięziona przez wychowawcę na strychu, Tom z pomocą przyjaciół obmyśla brawurowy plan, jak ją uwolnić i razem z nią uciec z tego znienawidzonego miejsca. Mimo wielu przeciwności udaje im się zbiec przez podziemne przejście. Wściekli właściciele sierocińca (małżeństwo Snobów) są zdeterminowani, aby jak najszybciej odnaleźć Toma i Sarę, oraz nie dopuścić do tego, aby na jaw wyszły ich nieuczciwe praktyki. Postanawiają więc zatrudnić legendarnego detektywa Gowerstone’a, który specjalizuje się w odnajdywaniu zaginionych dzieci i zbiegłych sierot. Tak rozpoczyna się pełna ekscytujących i niebezpiecznych przygód podróż naszych bohaterów ściganych po całej Anglii przez przebiegłego detektywa i tajnych agentów. W czasie tej wyprawy Tom próbuje też poznać swoją przeszłość, idąc tropem wskazówki zawierającej zaledwie jedno słowo – tytułowe Britfield (tylko tyle udało się skopiować przyjacielowi Toma z jego teczki znajdującej się w gabinecie Snobów). Autor wplata w tę opowieść wątek szpiegowski, motyw podróży balonem, a także ciekawe fakty dotyczące brytyjskiej monarchii, historii, kultury i geografii. Trzymająca w napięciu, pełna zwrotów akcji powieść o przyjaźni, pokonywaniu przeciwności losu, wolności i odwadze. Okładka twarda, szyta. Bardzo polecam.

Autor: Martin Widmark Ilustratorka: Emilia Dziubak Wydawnictwo: Mamania Poziom: BD O/I Książka szwedzko-polskiego duetu, Martina Widmarka, autora jednej z najpopularniejszych serii detektywistycznej dla dzieci, oraz Emilii Dziubak, wielokrotnie nagradzanej ilustratorki, to wspaniała pochwała mocy wyobraźni i czytania, które jest – jak mówi tytułowa bohaterka – jak podróż. Astrid, rezolutna rudowłosa dziewczynka, ma sporą kolekcję książek, a z każdą z nich związana jest jakaś niezwykła podróżnicza historia. Gdy do jej biblioteki zagląda Trollik, bohaterka opowiada mu o swoich pełnych przygód podróżach z kotem Tja w celu zdobycia fascynujących książek. W Indiach na przykład wspólnie przechytrzyli węża, zyskując książkę o miłości i latających dywanach, a w Japonii podstępem pokonali zapaśnika sumo, zdobywając książkę o mieczach i groźnych złoczyńcach. Każdą książkę Astrid czyta z wypiekami na twarzy, natomiast jej kot do każdej podchodzi bez entuzjazmu, kwitując jednym słowem „tja” (stąd pewnie jego imię). Stosunek kota do książek zmienia się w dniu jego urodzin, dwudziestego czwartego grudnia, kiedy dostaje niezwykłą książkę, napisaną oraz narysowaną przez Astrid i Trollika. Opowiedziane w niej przygody najdzielniejszego na świecie (a przy tym najbardziej eleganckiego) kota wyjątkowo go ekscytują i wciągają. Z urzekającą, wielowarstwową opowieścią doskonale współgrają baśniowe, pełne nasyconych kolorów ilustracje. Idealna pozycja zarówno dla małych, jak i dużych miłośników książek. Okładka twarda, szyta. Bardzo polecam.

Autorka: Monika Szubrycht Wydawnictwo: Mando     Zbiór rozmów wokół problemów i kryzysów psychicznych, z jakimi mierzą się dzieci i nastolatkowie, przeprowadzonych ze specjalistami przez dziennikarkę i neurologopedkę – Monikę Szubrycht. Autorka próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, skąd dziś biorą się kryzysy psychiczne dzieci i młodzieży oraz co zrobić, aby im zapobiec. Tematy rozmów dotyczą stanu psychicznego dzieci i młodzieży, ich problemów domowych, szkolnych i społecznych, trudności emocjonalnych, zaburzeń psychicznych i traum. Wywiady pokazują też, jakie błędy popełniają rodzice, nauczyciele i pedagodzy, z jakimi wyzwaniami muszą się mierzyć, na co powinni zwrócić uwagę. Pomagają zrozumieć zachowanie i emocje dziecka, ale również nasze. Dziennikarka rozmawia m.in. z Magdaleną Wiatrowską, pedagożką prowadzącą Instytut Świadomego Rodzicielstwa, która obala rozmaite mity społeczno-kulturowe, wyjaśnia, jak przebiega proces budowania tożsamości młodego człowieka i kim są sieroty VIP, przekonuje też, że dzieci są naszymi najlepszymi nauczycielami.Kolejny rozmówca, dr Marek Kaczmarzyk (biolog, neurodydaktyk i memetyk) mówi o potrzebie zmniejszenia presji i obniżenia poziomu wymagań względem dzieci. Z kolei Jacek Kielin (psycholog, dyrektor Ośrodka Wspierania Kompetencji Nauczycielskich i Terapeutycznych „Strefa Dobrych Emocji”) opowiada o polskim folwarcznym sposobie zarządzania ludźmi i przemocowej szkole. Podkreśla, jak ważne jest zrozumienie ucznia przejawiającego trudne zachowania, budowanie z nim relacji i wspieranie go. Książka może służyć też jako poradnik dla rodziców i nauczycieli, w którym znajdą podpowiedzi, jak zadbać o zdrowie psychiczne dzieci, jak pomagać w rozwiązywaniu ich problemów, jak radzić sobie z rozmaitymi trudnościami. Wartościowa, uświadamiająca lektura. Okładka miękka, klejona. Polecam zainteresowanym tematem.

Autorka: Marta Hopfer-Gilles Wydawnictwo: Wielka Litera   Książka dyrektorki kreatywnej, współautorki podcastu „Krwawa Skandynawia” wydana w ramach serii autorskich przewodników „Podróż nieoczywista”; poprzednio z tego cyklu wydawniczego prezentowaliśmy „Brukselę. Zwierzęcość w mieście” Grażyny Plebanek (na p. 13/2021). Marta Hopfer-Gilles wraz ze swoim pochodzącym z Francji mężem, który jest autorem zdjęć do tej książki, mieszka w Oslo od ponad siedmiu lat. Wprawdzie pierwsze dwa lata były dla niej trudne, to kolejne utwierdziły ją przekonaniu, że Oslo jest jej miastem, miejscem świetnym do życia. Szczególnie fascynuje ją w tym mieście szacunek mieszkańców dla wspólnego dobra, wszechobecna chęć wspólnego działania (każdy daje coś od siebie dla dobra bloku, szkoły czy ulicy). W książce pokazuje odkrywane podczas spacerów, przebieżek czy rowerowych wypraw dzikie zakątki, krajobrazy, zabytki, muzea, perełki architektoniczne, parki, ogród botaniczny, ciekawe budynki i przestrzenie. Zabiera czytelników do pełnej sielankowych, drewnianych domków dzielnicy Kampen; do parku Vigeland, w którym lubi szukać rozrzuconych wśród drzew rzeźb światowej sławy artystów; do muzeum black metalu; do klubokawiarni z sauną, w której można obejrzeć ambitny film, zrobić kurs szycia bielizny z koronki, a dzięki ciepłemu oświetleniu i zapachowi cynamonu doświadczyć norweskiej przytulności; do Domu Klimatu, w którym otwarcie mówi się o ekologicznych grzechach Norwegii; do imponującej biblioteki publicznej Deichmana, w której jest nawet studio do nagrywania podcastów (dodam jeszcze, że przeciętnie w sobotę odwiedza ją dziesięć tysięcy osób). Pokazuje nie tylko wyjątkowy charakter tych miejsc i całego miasta, ale też toczące się w nim życie, związane z nim historie, procesy i problemy (chociażby z narkotykami). Opowieści przeplatane są wywiadami, m.in. z Erlingiem Fossenem, geografem społecznym, jednym z liderów rozwoju urbanistycznego Oslo, Leifem Gjerlandem – fascynatem historii miasta i aktywnym propagatorem projektu zachowania Oslo średniowiecznego, Knutem Skansenem – dyrektorem generalnym Biblioteki Deichmana, a także Andersem Husą, autorem popularnego bloga kulinarnego. Książka zawiera dużo kolorowych zdjęć oraz bibliografię. Ciekawe, wielowymiarowe i nieoczywiste spojrzenie na miasto. Oprawa wzmacniana, szyta. Polecam.

Autorka: Joanna Rusinek Wydawnictwo: Nasza Księgarnia Poziom: BD O   Autorska książka znanej ilustratorki, absolwentki Wydziału Grafiki krakowskiej ASP, wydana w ramach serii dla najmłodszych pt. „Opowiem ci mamo” (poprzednio: „Co robią psotne stwory” p. 17/2022). Joanna Rusinek łączy w niej barwne ilustracje z komiksowymi dymkami, fascynujące ciekawostki o lisach oraz elementy interaktywne. W atrakcyjny, lekki sposób przekazuje małym czytelnikom sporą dawkę wiedzy o rodzinie lisów, ich gatunkach, budowie, trybie życia, umiejętnościach, zwyczajach i diecie. Zaprasza małych czytelników do „listauracji”, w której można zamówić dżdżownice alla carbonara, a z potraw sezonowych – mus z czarnych jagód. Wtajemnicza w mowę ciała lisów i ich sposoby porozumiewania się. Prezentuje portrety lisich rodzin z całego świata. Zagląda też do lisiej nory, a na końcu zaś do Lisiego Azylu w Korabiewicach (mieszkańców tego przytuliska można podpatrywać na Facebooku). Do tego serwuje dzieciom wyszukiwanki i labirynt. Uwagę czytelników przykują rewelacyjne, pełne humoru i bogate w szczegóły ilustracje. Kartonowe, lakierowane strony, duży format. Bardzo polecam.

Autor: Cale Atkinson Wydawnictwo: Czytalisek Poziom: BD O/I           Autorska książka kanadyjskiego ilustratora i autora filmów animowanych to udany debiut łączący wspaniałe ilustracje z piękną, wielowarstwową opowieścią o sile przyjaźni. Mały, samotny chłopiec Tim wracając ze szkoły w strugach deszczu zauważa wielkiego wieloryba Sama, który utknął między budynkami i nie może wrócić do domu. Tim natychmiast udziela mu wsparcia, najlepiej jak potrafi, i przyrzeka, że następnego dnia pomoże mu wybrnąć z tej trudnej sytuacji. W nocy wymyśla plan i ze wszystkich sił stara się go zrealizować, aby nie zawieść zaufania swojego nowego przyjaciela. Gdy z kolei Tim wpada w tarapaty, to wówczas wieloryb przychodzi mu z pomocą. Przyjaciele bowiem – jak czytamy – nie porzucają swoich przyjaciół. Autor w obrazowy sposób ukazuje ciężar samotności i wagę przyjaźni. Opowieść wspaniale ożywiają klimatyczne, dynamiczne ilustracje w intensywnej, zielono-pomarańczowej palecie barw. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Autor: Deron Hicks Wydawnictwo Widnokrąg Poziom: BD III   Trzeci tom młodzieżowego cyklu kryminalnego „Art i Camille na tropie złodziei dzieł sztuki” autorstwa amerykańskiego pisarza, prawnika i malarza; poprzednio w cyklu: „Skok na Rembrandta” p. 18/2021. W tej części trzynastoletni Art towarzyszy swojej przyjaciółce Camille w wyprawie do Londynu. Podekscytowana nastolatka ma spotkać się tam po raz pierwszy ze swoim ojcem, znanym profesorem historii, który porzucił jej mamę, gdy była w ciąży. Po przylocie jednak przeżywa ogromne rozczarowanie, bo ojciec nie czeka na nią na lotnisku, w dodatku nie ma go w domu ani na uczelni. Młodzi detektywi szukając zaginionego profesora natrafiają na starą klepsydrę z ukrytą wierszowaną zagadką, która prowadzi ich do korony króla Artura należącej do klejnotów koronnych Anglii. Próbując rozwikłać zaszyfrowane części zagadki, odwiedzają londyńskie muzea i miejsca o znaczeniu historycznym, odkrywają też tajny spisek i przyczyny porwania ojca Camille. W tej części inicjatywę przejmuje Camille, która ma wielki wkład w rozwiązanie zagadki, ratuje swojego ojca i udaremnia kradzież skarbu. Autor w przygodową fabułę z zagadką kryminalną wplata mnóstwo ciekawych informacji dotyczących historii Anglii, a także słynnych londyńskich zabytków, architektury, sztuki witrażu, malowideł ściennych i dekoracyjnych mozaik geometrycznych. W książce zamieszczone są interaktywne kody QR, dzięki którym można zobaczyć zabytki i dzieła sztuki pojawiające się w tekście. Świetna, trzymająca w napięciu propozycja dla nastoletnich miłośników powieści kryminalnych z historią sztuki w tle. Warto zachować kolejność wydawniczą w lekturze. Okładka miękka, klejona. Polecam.    

Autorka: Ainissa Ramirez Wydawnictwo: Copernicus Center Press       Książka amerykańskiej doktor nauk technicznych i popularyzatorki nauki to opowieść o wynalazkach, które zmieniły świat. Autorka rozpoczyna książkę rozdziałem poświęconym czasowi i jego pomiarowi. Jeszcze na początku XX wieku ludzie mieli problem z dokładnym pomiarem czasu. Używane do produkcji mechanicznych, opartych na sprężynie zegarów, materiały nie były jednorodne, co powodowało, że uwalniana ze sprężyny energia również nie poruszała wskazówek chronometru w ciągły, jednostajny sposób. Zapotrzebowanie na dokładny czas spowodowało, że w Londynie pojawił się dostarczyciel czasu, czyli osoba, która raz w tygodniu udawała się do obserwatorium w Greenwich, gdzie konfrontowała swój zegarek z dokładnym czasem astronomicznym, a następnie rozwoziła dokładny czas do zainteresowanych. Prawdziwą rewolucją w pomiarze czasu było odkrycie, że kryształ kwarcu drga określoną liczbę razy na sekundę. Zliczanie tych drgań dało ludziom bardzo dokładne zegary, ale również rewolucję w podejściu do społecznej roli czasu, co objawia się często ciągłą pogonią za jak najlepszym wykorzystaniem każdej chwili. Kolejne rozdziały książki traktują m.in. o stali i jej roli w rozwoju kolei, która znacznie skróciła podróże, żarówce i jej wpływie na przemodelowanie ludzkiego rytmu dnia, tranzystorze, który otworzył przed ludźmi świat elektroniki i komputerów. Bardzo ciekawa książka opowiadająca o wynalazkach, ich twórcach oraz całej otoczce społeczno-ekonomiczno-politycznej. Pozycja zawiera przypisy końcowe, polecaną literaturę, indeks oraz czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autorka: Joanne Ruelos Diaz Ilustratorka: Annelies Draws Wydawnictwo Kropka     Książka amerykańskiej pisarki i redaktorki to zbiór ciekawostek, inspiracji i pomysłów w formie uroczo zilustrowanego kalendarza. Autorka podpowiada, co w danym dniu można zrobić, odkryć lub na co zwrócić uwagę, aby był on miły, kreatywny i niezwykły. W swojej książeczce-cegiełce przedstawia ogrom różnorodnych propozycji i sposobów na udany dzień, związanych m.in. z aktywnościami (spacer, zimowa joga, taniec brzucha), grą na instrumencie (ukulele, bębenek), pracami artystycznymi (zrobienie bransoletki i albumu z wycinkami), zbieraniem skarbów (kamienie), próbowaniem nowych rzeczy (czytanie w wannie), odkrywaniem otaczającego nas świata i zachwycaniem się nim (motyle, kwiaty, nocne niebo). Przypomina o urodzinach sławnych ludzi (Martina Luthera Kinga, Galileusza, Fridy Kahlo) oraz ważnych dniach, takich jak np.: Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, Światowy Dzień Dzikiej Przyrody, Międzynarodowy Dzień Dud, Dzień Liczby Pi, Międzynarodowy Dzień Szczęścia czy Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Zachęca też do wyrażania wdzięczności, zachwytu nad codziennością, kreatywności, kontaktu z przyrodą, przytulania, wymyślania historii, prowadzenia dziennika jak Leonardo da Vinci, napisania haiku, delektowania się smakołykami czy świętowania sztuki przybijania piątki. Wartościowa książka, która promuje pozytywne wartości, uczy empatii, pobudza wyobraźnię, pokazuje, jak cieszyć się codziennością. Będzie też skarbnicą pomysłów dla rodziców i nauczycieli. Ładnie wydana, w twardej, szytej oprawie, z tasiemkową przekładką. Polecam.

Autorka: Loreth Anne White Wydawnictwo: Mando     Kolejna na naszej liście książka nagradzanej kanadyjskiej pisarki i dziennikarki to powieść łącząca w sobie elementy kryminału i thrillera psychologicznego, inspirowana prawdziwą zbrodnią sprzed lat. Akcja rozgrywa się w tytułowym Twin Falls, spokojnym, przemysłowym miasteczku na Północno-Zachodnim Wybrzeżu, w dwóch planach czasowych: w 1997 roku oraz współcześnie. Trinity Scott, młoda, atrakcyjna i ambitna dziennikarka prowadząca podkast kryminalny, przyjeżdża do Twin Falls, aby nagrać audycję na temat zbrodni sprzed dwudziestu czterech lat, która wstrząsnęła lokalną społecznością. Ofiarą była Leena Rai, czternastoletnia uczennica miejscowego liceum, która została brutalnie zgwałcona, pobita i utopiona. Dziennikarka spotyka się z więzieniu z zabójcą Leeny, Claytonem Pelleyem, który był jej nauczycielem, lubionym przez uczniów i cieszącym się ich zaufaniem pedagogiem szkolnym. Wtedy przyznał się do winy, ale teraz po latach mówi, że jej nie zabił, a prawdziwy zabójca jest na wolności. Trinity próbuje też dotrzeć do świadków i śledczych związanych z tą sprawą. Jedną z nich jest Rachel Hart, właścicielka farmy ekologicznej, emerytowana detektyw, która prowadziła wtedy śledztwo. Sprawa Leeny bardzo wpłynęła na życie jej rodziny, gdyż zamordowana nastolatka chodziła do jednej klasy z jej córką. Przez lata starała się uporać z traumatycznymi przeżyciami, ale teraz ożywają w niej wszystkie związane ze śledztwem wspomnienia. Zaczyna ją niepokoić to, że wiele wątków nie zostało wtedy zbadanych i wyjaśnionych. Postanawia więc zająć się nimi teraz i odkryć prawdę. Autorka umiejętnie buduje napięcie, portrety psychologiczne bohaterów i klimat, tworząc wielowątkową, wciągającą, pełną mrocznych sekretów historię. Pokazuje w niej wpływ zbrodni i duszenia tajemnic na małą społeczność. Porusza też tematy związane z wykluczeniem rówieśniczym, noszeniem poczucia winy i uzależnieniem od pornografii dziecięcej. Oprawa miękka, klejona. Polecam fanom gatunku. Poprzednio: „Nasze idealne małżeństwo” p. 16/2021.

Autor: Charles Burns                                        Wydawnictwo Kultura Gniewu

Dziwny i mroczny jak filmy Davida Lyncha komiks klasyka gatunku, Charlesa Burnsa – autora jednej z najlepszych powieści graficznych w historii „Black Hole” (p. 7/2008). Burns pracował z „New York Timesem”, Iggym Popem, MTV i Coca Colą. Człowiek orkiestra powraca na przegląd nowości z kolejnym dziełem, które stanowi fascynującą lekturę, ale i stwarza problemy odbiorcze. Czytelnik obcuje niby z prostą historią o artyście imieniem Doug.

Jest fotografem, od czasu do czasu występuje na scenie z okołomuzycznym performancem, podczas których melorecytuje fragmenty z Williama Burroughsa Jego artystyczne propozycje są interesujące dla niewielu. Te wątki nietrudno wyodrębnić, ale w otoczeniu klamrowego początku i końca stają się już one bardzo tajemnicze. Alinearna struktura, inwersje czasowe w sztuce współczesnej nikogo nie dziwią, ale w tym przypadku Burns udowodnił, że ciągle można to zrobić sprytniej od innych. Do tego raz po raz część właściwą przerywają sekwencje przypominające projekcje mające swoje źródło w podświadomości bohatera lub w narkotycznych wizjach.

Onirycznemu scenariuszowi towarzyszy raz realistyczna, raz celowo uproszczona kreska. W mojej ocenie za sensami „Ostatniego spojrzenia” nadążą tylko miłośnicy komiksów, którzy są – mówiąc kolokwialnie – „oblatani” w tym rodzaju wypowiedzi artystycznej. Przygody z komiksem od „Ostatniego spojrzenia” lepiej nie zaczynać, niemniej dojrzali i wyrobieni odbiorcy dostrzegą w nim elementy kolejnego przełomowego dzieła, które mówi o kondycji psychicznej części społeczeństwa więcej aniżeli tradycyjna proza. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Mark Seal                                                      Wydawnictwo Albatros   Kolejna na liście znakomita książka znakomitego dziennikarza (związanego ,m.in. z „Vanity Fair”). Poprzednio: „Dziwny przypadek Rockefellera. Zdumiewająca kariera i spektakularny upadek seryjnego oszusta” (p. 13/2012). O kulisach powstawania pierwszej części „Ojca chrzestnego” powstał nawet serial „The Offer” – zdaje się, że niedostępny oficjalnie w Polsce. Potrzeby czytelników w zakresie tej wiedzy wypełnia za to prezentowana pozycja. Mark Seal czyni to naprawdę doskonale. Z każdego rozdziału bije aura niesamowitości, która pomija z daleka większość dzieł filmowych. „Ojciec chrzestny” należy do filmów przełomowych pod wieloma względami. Przede wszystkim uratował przed upadkiem wytwórnię Paramount, otworzył wrota kariery przed aktorami pokroju Ala Pacino, rozwinął gatunek filmów gangsterskich na niespotykaną dotąd skalę, wywarł wpływ na zachowania mafii jako takiej. Wymieniać elementy wspomnianego przełomu można by długo. W każdym razie o niewielu filmach można pisać tak fascynująco. A przecież wystarczy wspomnieć jeszcze postać Maria Puzo, który przed napisaniem wiadomej powieści nie radził sobie z hazardem i brakiem sukcesu artystycznego; jak również postać reżysera. Francis Ford Copolla stoczył niejedną batalię z producentami co do całościowego kształtu dzieła, łącznie z czasem trwania i obsadą. Książka zawiera atrakcyjne zdjęcia przybliżające pracę na planie. Tę trudną i piękną historię powstania filmu, który nie zestarzeje się nigdy i na trwałe ma zapewnione miejsce w kulturze popularnej, Mark Seal odtwarza ze szczegółami, z wciągającym stylem pisania. To bardzo ważne, ponieważ pisanie na temat „Ojca chrzestnego” nie oznacza tylko anegdot, ale monografię wykraczającą poza film. Czytelnicy wstępują do kręgów wiedzy o systemie produkcji, branży filmowej jako takiej, dystrybucji etc. Publikacja zawiera indeks i bibliografię. Na pewno tam gdzie jej jeszcze nie ma, powinna znaleźć się możliwie szybko. Oprawa miękka, klejona.

Autorka: Paige Williams                                            Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego   Jedna z najlepszych książek z literatury faktu w ostatnich latach. Pomysłowy tytuł przyciąga uwagę, ale prawdziwe święto dla czytelnika jest w środku. Publikacja amerykańskiej dziennikarki, laureatki National Magazine Award, to m.in. opowieść o czarnym rynku; tyle że nie chodzi o handel narkotykami, ludzkimi narządami, bronią etc. Paige Williams pisze o świecie kolekcjonerów skamielin. Przypominają oni bibliofili gotowych na wszystko, aby wejść w posiadanie ważnej pozycji. Spoiwem tej barwnej opowieści jest postać Erica Prokopiego, który w 2012 roku na aukcji w Nowym Jorku sprzedał za milion dolarów szkielet dinozaura, który wcześniej przemycił z Mongolii. Prokopi sfałszował dane dotyczące pochodzenia znaleziska, ale historyczny zysk z jego sprzedaży zaostrzył konflikt między poszukiwaczami skamielin a paleontologami. Ci drudzy zaalarmowali rząd Mongolii, ponieważ dobrze wiedzieli, że wszystkie skamieniałości z pustyni Gobi – na mocy konstytucji z 1924 roku – przechodzą w ręce państwa. Nie chcę być posądzony o spoilery, dlatego na tym poprzestanę, tym bardziej że historia Prokopiego domyka się na sam koniec książki. Autorka wprowadza dzięki niej wiele emocji i filmowego napięcia, w międzyczasie serwuje inne pasjonujące wątki o ludziach z dwóch biegunów: naukowcach i komercyjnych poszukiwaczach. Ci drudzy niekiedy prześcigają w osiągnięciach tych pierwszych – dlatego czasem współpracują. W tok opowieści autorka wplata także skróconą historię Mongolii. Pozycja zawiera bibliografię. Dinozaury są popularne wśród dzieci. Ta książka sprawi, że tak samo jak one zareagują dorośli. Oprawa miękka, klejona.

Autorka: Aina Bestard                   Wydawnictwo Tatarak   Kolejna, znakomita publikacja Ainy Bestard. Poprzednio na liście: „Co kryje nocne niebo? Gwiezdny zwierzyniec” (p. 3/2022). Udział w wydawnictwie miały same tuzy, tzn. naukowcy z Alma (centrum badawcze na pustyni Atacama w Chile, mające w swoich zasobach 66 radioteleskopów), a także astrofizyk Antonio Hales z Uniwersytetu Londyńskiego i Północnoamerykańskiego Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego i kierownik Almy we własnej osobie. Warstwę wizualną Bestard wzorowała na XIX-wiecznych rysunkach i rycinach . Stanowi ona hołd dla ówczesnej tradycji ilustracji naukowej, której twórcy łączyli to co pewne z wyobrażeniem o przestworzach. Fakty naukowe występowały więc w parze z artyzmem. Bestard odtworzyła ten klimat w sposób mistrzowski. Pod względem treści książka została podzielona na 17 rozdziałów ułożonych w logicznym ciągu. Początkowe definicje (np. galaktyki, komety) przechodzą w rozdziały poświęcone poszczególnym planetom z przedstawieniem ich wyróżniających cech. Aina Bestard nie zapomniała o znaku rozpoznawczym swojej twórczości. Mianowicie, kilka stron jest pergaminowych. W tym przypadku bardziej szczegółowo zostało na nich zaprezentowane słońce. Poznawanie naszego miejsca w kosmosie w taki sposób to czysta lekturowa przyjemność i promocja czytelnictwa. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Romana Romanisin                   Ilustrator: Andrij Łesiw                 Wydawnictwo Wytwórnia   Wzrok przykuwa już okładka, ale potem jest jeszcze lepiej. Poziomy układ (bardzo tu pasujący) tej wizualno-tekstowej uniwersalnej opowieści o wiecznym ruchu, podróżowaniu i rozwoju na większą i mniejszą skalę to jedna z wybitniejszych realizacji ukraińskiego duetu znanego również jako Agrafka Art Studio. W książce można wskazać wiele znaczeń, choć autorzy wychodzą z konkretnego punktu, dotyczącego migracji w dalekiej przeszłości, i tej współczesnej – zarówno w ludzkim, jak i zwierzęcym oraz roślinnym wymiarze. W takim kontekście musiało pojawić się wiele informacji o rozwoju techniki, podboju kosmosu, ewolucji środków lokomocji. Na kolejnych – imponujących szatą graficzną i bogactwem wiedzy – rozkładówkach pojawia się też niebieski ludzik w niebieskim kapeluszu. Jest on wspólnym mianownikiem publikacji, towarzyszy wrażeniom, lekturze i symbolicznej podróży, jaką odbywa czytelnik „Skąd i dokąd”. Wszystko płynie – to wiemy od bardzo dawna. Wszystko jest w ruchu, ale nie tylko o tym jest ta książka. Obok popularnonaukowego przesłania Romanyszyn i Łesiw zadbali o podprogowe, ogólnoludzkie sensy. Dzięki temu wykorzystali wprost niesamowicie całą przestrzeń książki. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Jarek Szubrycht                                        Wydawnictwo Czarne       Nowa publikacja Jarka Szubrychta, autora książek o tematyce muzycznej – m.in. biografii Andrzeja Zauchy, zespołów Slayer i Vader – będzie ekscytującym powrotem do przeszłości dla każdego maniaka metalu. Związany z grupą Lux Occulta, emerytowany wokalista ze znawstwem, dowcipem i pasją opowiada o swojej fascynacji metalem, która narodziła się w 1986 r. (bohater był wówczas dwunastolatkiem) – wraz z odkryciem albumu “Heavy Metal World” zespołu TSA – i trwa do dzisiaj. Pochodzący z Dukli pisarz z nostalgią wspomina lata osiemdziesiąte ubiegłego wieku, a także następne, kiedy zdobycie jakichkolwiek nagrań czy informacji było trudne, wraca pamięcią do swojej przygody z zespołem Lux Occulta, zwraca uwagę na wizerunek metalowca, który nosił z nieskrywaną dumą, ponadto opisuje metalową subkulturę jako rodzaj wewnętrznej emigracji, czyli sposób na ucieczkę od szarego PRL-u. Publikacja jest nie tylko osobistą historią Szubrychta i jego zamiłowania do metalu, ale też bogatym w informacje, interesująco zarysowanym szkicem na temat tego gatunku muzycznego. Napisana błyskotliwie i z humorem lektura spodoba się fanom ciężkich brzmień i miłośnikom muzyki w ogóle. Oprawa twarda, szyta, na końcu przypisy. 

Autorka: Joanna Bator                                        Wydawnictwo Znak     Nową propozycją, na którą składa się szesnaście krótkich opowiadań, Joanna Bator wprowadza czytelnika w nostalgiczny, smutny, a niekiedy wesoły, także gorzko-ironiczny nastrój. Teksty silnie oddziałują na wyobraźnię m.in. dzięki zabiegom językowym, które sprawiają, że granice realnej przestrzeni w opowiadaniach są płynne, pokazują rzeczywistość w nieco surrealistycznym świetle. Niebagatelną rolę odgrywają tutaj zwierzęta, co zauważalne jest już w pierwszym opowiadaniu. “Ucieczka niedźwiedzicy” to obraz niespokojnych myśli siedemdziesięcioletniej Marianny Polnej, bohaterki, która powoli staje się, jak niegdyś jej ojciec, ofiarą podstępnej i okrutnej choroby. Bezlitosna świadomość postępującego procesu utraty pamięci jest pretekstem do snucia katastroficznych wizji. Kobieta podąża brzegiem rzeki i tuż przed podjęciem decyzji o wykonaniu ostatecznego kroku spostrzega Corę – zanurzoną w wodzie niedźwiedzicę, która niedawno uciekła z nadrzecznego zoo. Widok cieszącej się wolnością samicy przynosi jej ukojenie. Autorka jak zwykle w pięknym stylu manifestuje rozmaite ludzkie dramaty, jak tęsknota czy samotność, wyrażając je w sprawnie dobieranych pojedynczych słowach, budowanych zdaniach i całych fragmentach. Książka wydana w twardej, szytej oprawie. Poprzednio: “Purezento” (P. 24/17). 

Autor: Maciej Bobula                                          Wydawnictwo Warstwy         W nowym tomiku poezji Macieja Bobuli – autora książek wierszem i prozą (jedno z jego opowiadań: “Dunkelheit” opublikowano w prezentowanym na P. 5/15 zbiorze: “Bękarty Wołgi”) – podmiot liryczny wraca do czasów dzieciństwa, co sugeruje przypominająca dziecięcy brudnopis warstwa ilustracyjna publikacji. Pełno w niej wykonanych długopisem, mniej lub bardziej poważnych rysunków i luźnych zapisków, co nadaje publikacji nieprzeciętny charakter. Równie wyjątkowo prezentują się umieszczone w tomiku – względem formy kontrastujące ze sobą, bo raz oparte na ludowej melodii, innym razem rapowane – teksty, których temat (choć wizualna odsłona raczej na to nie wskazuje) w dużej mierze dotyczy spraw zajmujących myśli dorosłego człowieka. I mimo że są to poważne, a często także przygnębiające tematy (życie, cierpienie, samobójstwo, śmierć), odbiorca zostaje skutecznie prowokowany do refleksji i istnieje spora szansa, że co wrażliwszy adresat da się tej poezji ponieść. Warto podkreślić, że autor atrakcyjnie organizuje przestrzeń w wierszach, która zmienia się równie często, co bohaterowie, a wśród nich – obok ludzi – na równej pozycji znajdują się zwierzęta. Publikacja w oprawie wzmacnianej, szytej. Polecam. 

Autor: Isaac Bashevis Singer                              Wydawnictwo Fame Art       Książka ukazuje się po polsku po raz pierwszy. Przekład “Rudej Kejli” powstał na podstawie cyfrowej wersji oryginału w języku jidysz, publikowanego w odcinkach w magazynie “Forwerts” od grudnia 1976 do października 1977 r. Warto wspomnieć, że powieść opublikowało małe, niezależne wydawnictwo z Lublina, w którego portfolio znajdują się nieznane wcześniej w Polsce dzieła oraz światowe bestsellery. Feministyczną serię wydawnictwo Fame Art rozpoczęło książką “Moimi słowami” Ruth Bader Ginsburg – ikony feminizmu i praw człowieka. W ten nurt wpisuje się niejako prezentowana pozycja, bo jej bohaterką jest nietuzinkowa, silna charakterologicznie postać tytułowej Kejli, mieszkanki przedwojennej, żydowskiej Warszawy. Pochodząca z pobożnej rodziny, dwudziestodziewięcioletnia kobieta, znana z burdeli na Smoczej, Krochmalnej i Tamce prostytutka – z którą ożenił się Jarme Bodik, “prawdziwy artysta włamywacz” – marzy o zerwaniu z dawnym życiem i jest w stanie poświęcić wiele, aby uwolnić się od brzemienia przeszłości, a miejscem jej ucieczki ma być Ameryka. Równorzędną rolę w powieści, obok Warszawy, odgrywa zatem gwarny Nowy Jork – miasto marzeń, które w rzeczywistości okazuje się nie mniej szemrane i zdradliwe. Powieść znakomita, mocna – jeżeli chodzi o wyobrażenia na temat systemu moralnego, “american dream” czy samotności – pozbawiająca złudzeń, nasycona mrocznymi opisami, które przedstawiają odarty z moralnych zasad, pełen przemocy, seksu, alkoholu oraz gangsterki półświatek. Publikacja w oprawie miękkiej, klejonej. 

Autorka: Żanna Słoniowska Ilustrator: Oleksandr Szatochin Wydawnictwo Dwie Siostry     Najnowszy tom udanej serii „Świat dla Dociekliwych” zaprasza młodych czytelników do poznania Ukrainy; poprzednio w cyklu: „Nou zeg! Holandia dla dociekliwych” p. 19/2022. Autorką prezentowanego przewodnika jest Żanna Słoniowska, uznana polska pisarka ukraińskiego pochodzenia, laureatka Nagrody Conrada; była też nominowana do Nagrody Literackiej Nike. Ilustracje zaś stworzył Oleksandr Szatochin, ukraiński ilustrator książek dziecięcych, finalista konkursu ilustratorskiego Silentbook 2022. Książka w ciekawy sposób przybliża historię, geografię, kulturę i kuchnię naszych sąsiadów. Autorka w kilkudziesięciu krótkich rozdziałach pokazuje najciekawsze miejsca, wydarzenia kulturalne, tradycje, przysłowia, skarby kultury, literatury i filmu. Barwnie opowiada o języku, wyszywankach (tradycyjnych haftowanych koszulach), znanych pieśniach ludowych, najcenniejszym eksponacie muzealnym – złotym scytyjskim pektorale (naszyjniku), najcięższym samolocie świata (zbombardowanym przez rosyjskich okupantów). Zabiera czytelników do Kijowa – miasta kwitnących kasztanów, wielokulturowego Lwowa, Muzeum Pisanek w Kołomyi, odeskich katakumb, skalnego miasta na Krymie (opisanego przez Adama Mickiewicza w „Sonetach krymskich”), a także nad Jezioro Lemuryjskie (z różową wodą). Przybliża sylwetki sławnych Ukraińców, jak też postacie z ukraińskich bajek i utworów literackich. W książce omówione są również współczesne wydarzenia związane z pomarańczową rewolucją, bezprawną aneksją Krymu i rosyjską inwazją na Ukrainę. Na końcu znajduje się słowniczek oraz kilka przepisów na ukraińskie przysmaki. Ciekawa, znakomicie napisana i zilustrowana książka. Oprawa twarda, szyta. Polecam.

Autorka: Kassia St Clair Wydawnictwo: Buchmann           Brytyjska dziennikarka z pasją opowiada historie siedemdziesięciu pięciu kolorów, barw i odcieni. Prowadzi nas przez fascynujące tajniki m.in.: bieli ołowiowej, żółcieni indyjskiej, szafranu, fuksji, amarantu, smoczej krwi, fioletu, ultramaryny, błękitu pruskiego, szmaragdu, brązu egipskiego i obsydianu. Każdemu z tych kolorów poświęcony jest krótki rozdział (z kolorowymi marginesami w omawianym odcieniu), przybliżający jego powstanie i dzieje oraz związane z nim historie, fakty i ciekawostki. Autorka odwołuje się tu do historii, chemii, biologii, historii sztuki, literatury, archeologii, socjologii, polityki i kultury. Opisuje metody wytwarzania pigmentu, symbolikę danego koloru, jego znaczenie i odbiór w różnych kulturach oraz stuleciach, związki między kolorem i językiem, a także zastosowanie. Odnajduje omawiany kolor i wątki z nim związane w dziełach sztuki, modzie różnych epok, życiorysach postaci historycznych, dawnych księgach, herbach, legendach, folklorze, kuchni, wystrojach wnętrz, przemyśle i popkulturze. Książka zawiera glosariusz kolorów, przypisy, bibliografię oraz indeks. Ciekawa lektura. Ładnie wydana, w twardej, szytej oprawie. Mały druk. Polecam.

Autor: David Walliams Ilustrator: Tony Ross Wydawnictwo: Mała Kurka Poziom: BD II   Kolejna książka popularnego, wielokrotnie nagradzanego brytyjskiego pisarza, mistrza powieści satyryczno-obyczajowej dla dzieci i młodzieży; poprzednio na liście: „Bestia z pałacu Buckingham” p. 10/2022. Akcja najnowszej powieści rozgrywa się na maleńkiej wyspie, której dorośli mieszkańcy, wyjątkowo koszmarne typy, nie znoszą dzieci i wiecznie uprzykrzają im życie. Głównym bohaterem jest jedenastoletni Ned, miły, bystry chłopiec, który jeździ na wózku inwalidzkim i musi sam sobie radzić z wszelkimi problemami oraz wrogo do siebie usposobionymi osobami. Wśród nich jest nawet jego starsza siostra Malwina, która paskudnie go traktuje i nieustannie płata mu złośliwe figle. W dodatku nastolatka ma osobliwe upodobania do wszystkiego, co jest obrzydliwe, oślizgłe i maziste. Potajemnie gromadzi w słojach wszelkiego rodzaju gluty i ukrywa je w różnych zakamarkach domu. Swoją ogromną kolekcję chce wykorzystać do prezentu urodzinowego dla swojego brata. Zamierza bowiem przygotować mu z tych glutów kąpiel unicestwienia. Ned jednak odkrywa niecne zamiary siostry i postanawia odwrócić sytuację na jej niekorzyść. Wlewa setki gatunków mazi do wanny, a ku jego zaskoczeniu ze zmieszanej masy powstaje śluzowaty stwór zwany Gluciakiem, który ma zdolność przeistaczania się (transglutowania) w dowolną rzecz lub postać. W taki sposób osamotniony chłopiec zyskuje przyjaciela, a zarazem obrońcę. Z jego pomocą zamierza odpłacić wszystkim nikczemnym mieszkańcom wyspy za krzywdy wyrządzone dzieciom. Autor z polotem i humorem opisuje (lub jak sam zaznacza – zmyśla) zwariowane przygody bohaterów, tworząc świetną opowieść o tym, jak ofiara zostaje superbohaterem. Całość zilustrowana w humorystyczny stylu przez stale współpracującego z Walliamsem Tony`ego Rossa. Książka spodoba się zarówno fanom twórczości autora, jak i gatunku. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autor: Stuart Gibbs Ilustrator: Mariusz Andryszczyk Wydawnictwo: Agora dla dzieci Poziom: BD III   Czwarty tom udanego cyklu powieści szpiegowskich dla młodych czytelników autorstwa amerykańskiego pisarza; poprzednio: „Szkoła szpiegów w obozie wroga” p. 6/2022. Akcja najnowszej części rozgrywa się w grudniu w Górach Skalistych w stanie Kolorado. Do jednego z tamtejszych kurortów narciarskich zostaje wysłany Benjamin Ripley, trzynastoletni uczeń ściśle tajnej Akademii Szpiegostwa CIA, w ramach misji „Zając polarny”. Jako główny agent ma zaprzyjaźnić się z uczącą się tam jeździć na nartach Jessiką, aby poznać zamiary jej ojca, chińskiego multimiliardera o tajemniczej przeszłości. CIA już od dłuższego czasu śledzi posunięcia tego biznesmena, podejrzewając go o zbrodniczą działalność. Ben podczas pobytu w górach stara się zgłębić tajniki damsko-męskich relacji, ale przede wszystkim rozpracować intrygę uknutą w wyniku współpracy chińskiego miliardera z Murrayem, młodocianym złoczyńcą i największym wrogiem Bena. Bohater wspólnie z grupą swoich szkolnych przyjaciół będzie musiał powstrzymać przestępców przed realizacją ich złowieszczego planu, wielokrotnie ryzykując przy tym życiem i zdrowiem. Najbardziej niebezpieczna akcja związana będzie z rozbrojeniem bomby nuklearnej. W tej części sporo zamieszania wprowadzi Mike, przyjaciel Bena z poprzedniej szkoły. Znajdziemy też tu wątki dotyczące pierwszej miłości (w tym Bena i szpieżki Eriki) oraz nawiązania do filmu „Goldfinger” (trzeciej części o przygodach Jamesa Bonda). Wciągająca, z wartką akcją, pełna humoru sytuacyjnego i słownego powieść. Fani sensacyjno-szpiegowskich historii będą usatysfakcjonowani. Znajomość poprzednich części jest wskazana. Okładka miękka, klejona. Polecam.    

Autor: Dieter Braun Wydawnictwo: Kropka Dieter Braun, niemiecki ilustrator, autor popularnonaukowych książek przyrodniczych (poprzednio na liście: „Świat mórz i oceanów” p. 2/2022), tym razem zabiera młodych czytelników w podróż na „dachy świata”, aby pokazać im, jak niezwykle fascynujący i różnorodny jest świat gór. Proponuje odwiedzenie m.in.: Mount Everestu, Karakorum, Fudżi w Japonii, Huang Shan w Chinach, Parku Narodowego Yosemite w USA, Kilimandżaro w Afryce, Uluru w Australii, Gór Transantarktycznych oraz Góry Stołowej w Kapsztadzie. W zwięzły i lekki sposób opisuje charakterystyczne dla omawianych szczytów, łańcuchów czy regionów krajobrazy i zwierzęta (takie jak np.: kondor wielki, gwanako andyjskie, pantera śnieżna). Omawia procesy związane z powstawaniem gór, rodzaje gór, piętra roślinności w Alpach i działanie wulkanów. Przybliża sylwetki słynnych zdobywców szczytów, na końcu zaś książki porusza problem zanieczyszczania środowiska górskiego. Młodzi czytelnicy znajdą też ciekawe informacje o różnych formach wspinaczki górskiej, wyposażeniu alpinisty, narciarstwie oraz sztuce górskiej. Ich uwagę z pewnością przykują znakomite, oryginalne ilustracje w geometrycznym stylu, które świetnie oddają klimat poszczególnych gór. Ładnie wydana, w twardej, szytej oprawie. Polecam.

Autorka: Anna Cyklińska Wydawnictwo WAB           Książka psycholożki i psychoterapeutki to poradnik psychologiczny pomagający lepiej zrozumieć emocje i zadbać całościowo o swój dobrostan. Autorka objaśnia powstawanie i znaczenie emocji w przystępny, lekki sposób, bazując na nowatorskich teoriach psychologicznych, ciekawych eksperymentach i obserwacjach filozofów, jak też odwołując się do popkultury i używając trafnych metafor. Podkreśla, że przeżywanie emocji jest indywidualne, skonstruowane na bazie własnych doświadczeń i osadzone w konkretnym kontekście. Książka podzielona jest na trzy części. Pierwsza wprowadza czytelników w podstawową wiedzę na temat stanów emocjonalnych. Druga, najobszerniejsza, stanowi przewodnik po dwudziestu emocjach; znajdziemy tu m.in. omówienie złości, furii, strachu, wstydu, szczęścia, smutku, żałoby i spokoju. Opisane tu stany emocjonalne świetnie zilustrowała Mara Zaleska. Ostatnia część książki ma charakter praktyczny, prezentuje strategie pomagające lepiej zrozumieć emocje oraz podstawowe narzędzia regulacji emocji (zaczerpnięte np. z terapii poznawczo-behawioralnej). Każda część kończy się bibliografią. Wartościowa lektura dla czytelników chcących poszerzyć swoją wiedzę na temat emocji. Oprawa twarda, szyta. Polecam.  

Autorka: Małgorzata Gołota Wydawnictwo Filia   Małgorzata Gołota, dziennikarka radia Tok FM i Wirtualnej Polski, autorka reportażu „Żyletkę zawsze noszę przy sobie. Depresja dzieci i młodzieży” (p. 13/2022) w swojej najnowszej książce próbuje znaleźć odpowiedź na postawione w tytule pytanie: jak w obecnych czasach być dobrym rodzicem. Przeprowadziła w tym celu rozmowy ze specjalistami, psychologami, terapeutami, pedagogami, autorkami blogów o rodzicielstwie i nauczycielami. Tematy rozmów dotyczą aktualnej kondycji psychicznej młodych ludzi, relacji rodziców z dzieckiem, więzi rodzinnych i społecznych, problemów z rodzicielstwem, metod wychowawczych, relacji dzieci ze szkołą i ich rodziców z nauczycielami, a także problemów psychicznych u dzieci i młodzieży. Wśród rozmówców jest dr Ewa Woydyłło-Osiatyńska, znana psycholożka i terapeutka uzależnień, która wyjaśnia, czym jest neuroróżnorodność, i podpowiada, jak zbudować jakościową relację z dzieckiem oraz przygotować je do życia. Kolejna rozmówczyni, Magdalena Mikołajczyk, autorka bloga matkojedyna.com, opowiada o stawianiu dzieciom granic i potrzebie pozytywnego wzmacniania rodziców. Psycholożka i psychoterapeutka Joanna Flis mówi o najważniejszej zasadzie w psychologii rozwojowej: nie przeszkadzać. Dr Maciej Klimarczyk, specjalista psychiatra i seksuolog, podpowiada rodzicom, jak dbać o swój dobrostan psychiczny. W książce zapisy rozmów przeplatają się z danymi z rozmaitych raportów (np. Parenting Indeks), ankietami (np. na temat wyzwań w rodzicielstwie), historiami opowiedzianymi przez matki dzieci z zespołem Aspergera, depresją i zaburzeniami psychicznymi; znajdziemy tu też ranking najlepszych systemów edukacji na świecie. Warta uwagi, poruszająca wiele ważnych aspektów rodzicielstwa książka. Okładka miękka, klejona. Polecam zainteresowanym tematem.

Autorka: Flavia Drago Wydawnictwo: Świetlik Poziom: BD O/I           Książka meksykańskiej ilustratorki, graficzki i autorki to urocza opowieść o poszukiwaniu przyjaźni i przezwyciężaniu lęku. Bohaterem jest nieśmiały, sympatyczny duszek Gustaw, miłośnik gry na skrzypcach, który ma problem z nawiązywaniem znajomości. Nie ma odwagi zbliżyć się do najładniejszej maszkary Almy, w której jest zakochany, ani nawet odezwać się do któregoś ze straszydeł. W dodatku ma utrudnione zadanie, ponieważ jest niewidzialny i nikt go nie zauważa. Jego życie zmienia się, gdy zdobywa się na odwagę i zaprasza straszydła na swój koncert skrzypcowy, który ma się odbyć w wigilię Dnia Zmarłych na cmentarzu. Wprawdzie w noc występu zaproszeni goście się spóźniają, ale dzięki rozpromieniającej duszka grze na skrzypcach docierają na miejsce. Od tej pory pomysłowy, uczynny duszek nie przestaje zadziwiać swoich nowych przyjaciół. Odkrywa też, że nie tylko dzięki muzyce promieniuje szczęściem i pewnością siebie, ale też dzięki przyjaźni. Krótką opowieść wspaniale dopełniają oryginalne, inspirowane kulturą meksykańską ilustracje w słodko-upiornym klimacie. Oryginalna książka o pokonywaniu nieśmiałości; będzie też świetną propozycją na halloweenową półkę. Okładka twarda, szyta. Polecam.  

Autorka: María Medem                                      Wydawnictwo Centrala – Mądre Komiksy Poziom: BD IV     Komiks autorstwa młodej hiszpańskiej artystki, która swoją pierwszą książkę opublikowała w małym holenderskim wydawnictwie Terry Bleu, a obecnie współpracuje z takimi magazynami jak “Medium”, “New York Times”, “Wired” czy “Anxy”. Historia przedstawia rozmowy dwóch mężczyzn – garncarza i hutnika. Obaj rzemieślnicy są lunatykami i podczas codziennych spotkań przy lunchu opowiadają sobie o doświadczeniach związanych z tą przypadłością. Okazuje się, że każdy z nich lunatykowanie przeżywa w inny sposób. Dla jednego taka forma odbierania rzeczywistości jest tylko interesującym eksperymentem, natomiast jego towarzysz zaczyna tracić rozeznanie między jawą i snem, a somnambuliczne ekscesy powodują u niego przerażenie. Lektura, choć czasem może przyprawiać o dreszcze – bo obok zwieńczonego niepokojącą finałową sceną, narastającego metafizycznego lęku garncarza nie sposób przejść obojętnie – to wywołuje też serię przyjemnych, wręcz kojących wrażeń. Dzieje się tak za sprawą niezwykle wymownej grafiki, obrazującej balansowanie bohaterów pomiędzy światem realnym a sennymi marzeniami, pełnej symboli wyrażonych geometryczną formą i sugestywną paletą barw, które przywodzą na myśl pustynne pejzaże. Publikacja w oprawie twardej, szytej. Polecam (także dorosłym) fanom komiksów. 

Autorzy: Nick Cave, Seán O’Hagan                    Wydawnictwo: Biuro Literackie     Książka składa się z szesnastu wywiadów przeprowadzonych przez dziennikarza Seána O’Hagana z Nickiem Cave’em. Rozmowy rozpoczynają się w momencie ogłoszenia lockdownu, który uniemożliwił artyście wraz z zespołem The Bad Seeds wyjazd w trasę koncertową, promującą płytę “Ghosteen”. Album wyjątkowy – jak każdy z pozostałych – wyrażający próbę odnalezienia sensu dla siebie i stworzenia przestrzeni, w której mógłby przebywać zmarły kilka lat temu nastoletni syn Cave’a, stanowi oś, wokół której toczą się dialogi. Artysta opowiada o traumie, żałobie i sile, dzięki której był w stanie przetrwać najtrudniejsze momenty. Książka pokazuje go jako człowieka wątpiącego, podatnego na zranienia, takiego, który jednak się nie poddaje. Rozmowy krążą m.in. wokół zagadnień związanych z sensem wiary w Boga i zagrożeniami współczesnego świata, który poprzez narzucanie pozbawionego refleksji konsumpcyjnego modelu życia niszczy więzi międzyludzkie i oddala od możliwości poznawania samego siebie. W wywiadach przewija się także motyw pandemii, która wywołała poczucie niepewności i w efekcie przyczyniła się do jeszcze większych podziałów, widocznych zwłaszcza w mediach społecznościowych. Interesującym motywem są także rozmowy odnoszące się do powstawania tekstów i muzyki do płyty “Ghosteen” i późniejszej “Carnage”. Czytelnik może prześledzić proces twórczy, począwszy od pierwszych szkiców, poprzez pracę nad materiałem, aż do końcowych rozwiązań. Cave opowiada ponadto o swoim dzieciństwie i dorastaniu w Australii oraz późniejszych latach, kiedy wyjechał do Europy, o zespole Birthday Party i The Bad Seeds, a także o relacjach z osobami, które odegrały ważną rolę w jego życiu. Publikacja wydana w estetycznej, miękkiej oprawie, klejona. Polecam. 

Autorka: Ariane Koch                                          Wydawnictwo Drzazgi       Debiut powieściowy szwajcarskiej pisarki, autorki sztuk teatralnych, słuchowisk i tekstów prozatorskich, uhonorowany Szwajcarską Nagrodą Literacką. Ariane Koch posłużyła się w “Gościu” pierwszoosobową, oszczędną narracją, której reprezentantką jest samotna kobieta zamieszkująca duży dom. Nie wiadomo, jak główna bohaterka ma na imię, nie wiemy też jakie imię nosi i jakiej narodowości jest lokator, którego przyjęła pod swój dach – tytułowy gość. Właścicielka dziesięciopokojowego domu odczuwa w stosunku do przybysza niechęć, ale i czułość, staje się władcza i jednocześnie obawia się go.  W swojej powieści, obfitującej w filozoficzne odniesienia, autorka opisuje relację gospodarza i gościa jako metaforę współczesnych problemów związanych z migracją i poszukiwaniem własnego “ja” w zderzeniu z czymś lub kimś obcym. Niedopowiedzenia i luźno rzucane skojarzenia sprawiają, że monolog jest trudny w odbiorze, pełen niepokoju, a jednocześnie pociągający. Koch brzmi nowocześnie i oryginalnie. Z pewnością jest to głos, który zostaje w pamięci na dłużej. Publikacja w miękkiej, klejonej oprawie. 

Autor: Robert Gottlieb                                        Wydawnictwo: Znak Litera Nova       Zalety prezentowanej biografii – koncentrującej się na portrecie jednej z największych filmowych gwiazd, napisanej przez amerykańskiego pisarza i redaktora – wymieniać można długo: począwszy od solidnego warsztatu Gottlieba, przez drobiazgowe opisy pełne informacji i ciekawostek na temat dzieciństwa, młodości i dorobku aktorki, liczne fotografie, które pokazują piękno i wyrazisty charakter Garbo, skończywszy na wizualnej odsłonie pozycji, wydanej na kredowym papierze, w twardej, szytej oprawie. Wyjątkowość tej biografii opiera się głównie na udanej próbie wyeksponowania przez autora osobowości bohaterki, jej przenikliwości, pewności siebie, wytrwałości w dążeniu do wyznaczonych celów oraz swojego rodzaju “przezroczystości”, o której wspomina Tomasz Raczek, autor wstępu do polskiego wydania. “Przezroczystość” tę wychwycić można w cytowanych relacjach bliskich i dalekich znajomych lub też obserwatorów aktorki. W wypowiedziach tych osób – podkreśla krytyk – “uderza rozmaitość obserwacji i interpretacji. Jakby każdy miał swoją Garbo, w której dostrzega coś innego, co – chcąc nie chcąc – więcej mówi o nim samym niż o niej” (s. 10).  Na końcu bibliografia oraz indeks osób i filmów. Bardzo polecam.

Autor: Andrew Norriss                                         Wydawnictwo Widnokrąg Poziom BD III/IV   Powieść „Mike”, choć jest dedykowana głównie młodzieży, warto rekomendować również wśród rodziców, których ambicje sięgają niekiedy wyżej niż ambicje ich pociech. W relacji rodzic – dziecko może też wystąpić błąd komunikacyjny na linii wybranej ścieżki kariery i rozwoju. Tytułowy bohater nie istnieje fizycznie. Jest urojeniem, zmyślonym przyjacielem Floyda – piętnastolatka, który zapowiada się na świetnego tenisistę. Mike towarzyszy mu od samego początku, poznajemy go już w pierwszej scenie. W tej samej chwili najbliższe otoczenie Floyda i rodzina dowiaduje się, że z chłopcem dzieje się coś złego, a diagnoza najprawdopodobniej wskaże zaburzenie psychiczne. Może jeszcze nie schizofrenia w pełnej krasie, ale może jej początek? W każdym razie dokładniejsza analiza dziwnego przypadku Floyda wskazuje na ogromne zmęczenie psychofizyczne i ogólne wypalenie bohatera w momencie życia, w którym teoretycznie wszystko się zaczyna, snuje się wielkie plany etc. Problem polega na tym, że plany za Floyda snuł ktoś inny, chłopiec realizował obcy scenariusz i zapłacił za to cenę. Po tym punkcie zwrotnym jego życie zaczyna się na nowo, podobnie jak życie jego bliskich. Powieść daje do myślenia, autor pisze o dojrzewaniu i wadze pierwszych trudnych życiowych decyzji poprzez wciągającą historię. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Tymon Zapraski                                                 Wydawnictwo Novae Res

Debiut prozatorski Tymona Zapraskiego sprawi prawdziwą frajdę warszawskim czytelnikom, a zwłaszcza tym, którzy lubią praskie klimaty. Akcja dzieje się oczywiście nie tylko na Pradze Północ, Warszawa w całości jest w powieści istotna, ale trudno pozbyć się wrażenia, że klimat „Bez odpowiedzi” tworzy właśnie atmosfera starej Pragi. Z tą dzielnicą jest także związany autor we własnej osobie, co potwierdza również na swojej stronie internetowej, gdzie można znaleźć spis konkretnych miejsc sportretowanych w książce. Podczas przeglądania wspomnianej strony na pierwszy rzut oka widać, że została ona profesjonalnie przygotowana.

Nic dziwnego, skoro Zapraski jest informatykiem po Politechnice Warszawskiej. Nie pierwszy to ścisły umysł, który zapragnął napisać i wydać powieść. Szczęśliwie Zapraski spełnił marzenie – szczęśliwie nie tylko dla siebie, ale też dla fanów łączenia konwencji kryminalno-sensacyjnej z literaturą obyczajową. Zapraski wpada na dobre pomysły fabularne, potrafi je zrealizować. Jak na debiutanta spisał się bez zarzutu, chociaż bez dwóch zdań zasługuje na bardziej rzetelnego wydawcę, który otoczy go większą opieką merytoryczną. Główny bohater (dziennikarz śledczy Krzysztof Milczar) angażuje się w sprawę zaginionego fotografa, mieszkańca Pragi rzecz jasna. Jego wzrastająca obsesja i wykazywanie większej determinacji od policjantów przypomina zachowanie protagonisty filmu „Zodiak” Davida Finchera.

Takie skojarzenie uprawnia również fakt, że Milczar samotnie wychowuje syna, a w swoim pokręconym życiu próbuje znaleźć przestrzeń dla nowej kobiety. Zapraski ma talent do tworzenia zapadających w pamięć scen (vide: sceny randek). Wątki obyczajowe komponuje z większą aferą związaną z jedną z podwarszawskich miejscowości. Po nitce do kłębka trop zaprowadzi go aż do Wólki Kosowskiej. Bardziej wymagający wielbiciele gatunku zapewne skreśliliby część zdań bądź napisali je na nowo, co nie zmienia faktu, że Zapraski może zaskarbić sobie sympatię i zaufanie czytelników. Aktualnie pracuje nad kontynuacją pt. „Bez twarzy”. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Andy Greene                                                 Wydawnictwo Zysk i S-ka   Podczas pierwszego oglądania „Biura” dwa razy polały się mi łzy ze smutku, resztę razy ze śmiechu. Teraz oglądam ten genialny sitcom po raz drugi i jeszcze nie wiem, jak będzie. Wiem jednak, że wszyscy widzowie „Biura” prezentowaną pozycję będą czytać z wypiekami na twarzy. Wiadomo, że to typowa książka dla fanów serialu. Nie da się jej zrozumieć bez znajomości „Biura”. Jego popularność jednak wciąż zwyżkuje, mimo że ostatni sezon nakręcono w 2013 roku. To opasłe tomiszcze zabiera widzów – którzy wchodzą w rolę czytelników – za kulisy. Autor wywiązał się z zadania mistrzowsko. Zebrał wszystko, co mógł na temat serialu, odbył mnóstwo rozmów, przeprowadził wywiady z aktorami, producentami, scenarzystami. Ogrom materiału może imponować, a jeszcze bardziej jego spójność. Sądzę, że lektura przyniesie wiele zaskoczeń zwłaszcza widzom nabierającym się na identyfikację ekranowych postaci z odtwórcami ich ról. Dostarczy im również mnóstwo realizacyjnych ciekawostek, którymi można błyszczeć na „The Office Party” – jeśli takowe gdzieś się organizuje (nie zdziwiłbym się). W takich fragmentach tego typu publikacje są niejako sztuką dla sztuki, oferują de facto wiedzę bezużyteczną, ale sprawiającą niesamowitą frajdę fanom. Można być pewnym, że tych nie zabraknie, ponieważ „Biuro” – podobnie jak „Chłopaki z baraków” – utorowało drogę do nowej formy sitcomu: bez podkładanych śmiechów i kręconych w konwencji mockumentu (trochę jak w reality show; kamera z ręki; fabrykowanie ujęć „z ukrycia”). Na pewno każdego dnia do bibliotek publicznych przychodzą osoby, którym nieobojętny był, jest lub będzie los pracowników Dunder Mifflin – firmy sprzedającej papier. Warto więc mieć na stanie książkę Greene’a. Oprawa miękka, klejona.

Autor: Krzysztof Zapotoczny                                Wydawnictwo Dwukropek Poziom BD II/III   Znakomity debiut Krzysztofa Zapotocznego oferuje wszystko co najlepsze w literaturze familijnej. Jego długa – co w tym przypadku jest zaletą, a nie wadą – powieść prawdopodobnie sprawi przyjemność wszystkim czytającym niezależnie od wieku. Podkreślmy jednak, że wydawca dedykuję książkę dzieciom w wieku 9-12 lat. Jednym z powodów jest chociażby możliwość identyfikacji z głównym bohaterem – dwunastoletnim Baltazarem Synalem. Protagonista żyje w zwyczajnym świecie. Takim go poznajemy, zgodnie z niemal hollywoodzkimi zasadami fabuły. Żeby nie było za nudno, akcja zawiązuje się dynamicznie, co stanowi kolejny haczyk na podtrzymanie uwagi czytelnika. Jeśli pamiętamy serial „Siedem życzeń”, pamiętamy też, że kot Rademenes potrafił mówić. Kot Mahr-Yan (może być też Marian, ale tylko w ostateczności; generalnie dla domowników wabi się Łatek) również dysponuje tą magiczną umiejętnością, dzięki której wyraża swoje kocie zdanie w dość charakterystyczny, lekko obcesowy sposób. Synkretyzm gatunkowy, łączenie komizmu z magią i umiarkowaną grozą zapewniają już zabawę lekturową w pełnej krasie. Gdy Baltazar dowiaduje się, że Łatek ma drugie oblicze, rozpoczyna fascynującą przygodę, zyskuje dostęp do równoległych wobec rzeczywistego światów, poznaje odwiedzaczy, którzy mogą przenosić się między owymi światami. Jednocześnie powieść mocno zakorzeniona jest w konkrecie. Otrzymujemy go zarówno poprzez miejsce akcji (Wrocław), jak i tematykę, ponieważ oprócz wartości rozrywkowej autor dostarczył odbiorcom tekstu motywy wykluczenia z grupy (chociażby przez wygląd), odreagowywanie problemów za pomocą agresji, czy sztukę budowania przyjacielskiej więzi. Myślę, że można śmiało powiedzieć na koniec, że coraz rzadziej zdarza się tak udany debiut w literaturze dla dzieci. Oprawa twarda, szyta.

Autorka: Ivy Compton-Burnett                                        Państwowy Instytut Wydawniczy   Proza angielskiej pisarki Ivy Compton-Burnett nie jest w Polsce dostatecznie rozpoznana, choć przekłady jej książek dotarły do naszego kraju. Poprzednio na liście: „Dom i jego głowa” (p. 1/2015), oraz „Więcej pań niż panów” (p. 16/1976). Przypadek tej autorki nie jest odosobniony. W morzu literackich istnień łatwo przegapić kolejne niewyłowione perły, a za tym że mamy do czynienia z twórczością oryginalną niech świadczy fakt, że Bronisława Bałutowa już w 1975 roku wydała rozprawę monograficzną pt. „Nowe formy powieści. Twórczość Ivy Compton-Burnett”. W Wielkiej Brytanii Compton-Burnett została doceniona, otrzymała między innymi Order Imperium Brytyjskiego za wkład w literaturę. Najbardziej charakterystyczną cechą jej pisarstwa jest dominacja dialogu z maksymalnym zawężeniem obecności narratora. Powieści Compton-Burnett czyta się więc trochę jak dramaty. Brakuje jedynie spisu postaci, podziału na akty i sceny, nie ma wskazówek inscenizacyjnych. Wiadomo, że takie teksty przemówią wyłącznie do czytelników zaprawionych w bojach z trudniejszą literaturą. Dla nich „Służący i służąca” będzie gorącym towarem, powieść uchodzi bowiem za najlepszą w dorobku autorki. Compton-Burnett osiągnęła w niej mistrzostwo w portretowaniu zbiorowości rodzinnej, którą toczy grzyb robak i wszelkie możliwe toksyczności. Pisarka unika jednak skrajności czy wstawek typowych dla „Sprawy dla reportera”. Subtelności i tropy trzeba wyłapać z wspomnianych dialogów, które kipią od ironii. Główny bohater Horacy Lamb tyranizuje żonę, dzieci i resztę rodziny. Na drugim planie porusza się służba na czele z lokajem i kucharką, których relacje zwłaszcza z młodszymi pomagierami dalekie są od ideału. Nagle Horacy Lamb przechodzi metamorfozę, wyraża skruchę, co paradoksalnie prowadzi do nasilenia konfliktów, które czytelnik musi samodzielnie rozwikłać poprzez wyczytanie z dialogów wszystkich powiązań i relacji. Oryginał ukazał się w 1947 roku. Nie ma to żadnego znaczenia. Powieść odzwierciedla wiele współczesnych sytuacji domowych. Oprawa twarda, szyta.

Autor: Alex Smith Wydawnictwo: Świtlik Poziom: BD I/II   Ceniony, wielokrotnie nagradzany brytyjski pisarz, ilustrator i grafik proponuje dzieciom pełną humoru i niesamowitych przygód opowieść o przyjaźni oraz magii świąt Bożego Narodzenia; poprzednio na liście: „Detektyw Pingwin i pechowy rejs” p. 10/2020. Bohaterem tej dość przewrotnej świątecznej historii jest tytułowy Zrzędus, osobliwy, wielki i włochaty stwór, który mieszka samotnie w chatce na uboczu. Osobnik ten wiecznie chodzi naburmuszony, z miną jakby usiadł na poduszce-pierdziuszce. Wszyscy go wkurzają, a jego lista „Rzeczy, Których Absolutnie Nie Lubi Nic a Nic” nieustannie się rozrasta. Trzeba tu wspomnieć, że są jednak trzy rzeczy, które lubi: brukselki, stary sweter z wydzierganym na drutach długim pasem brukselek oraz kij (jako że nigdy się nie odzywa). Co roku wyjątkowo zrzędliwy nastrój ogarnia go w okresie świątecznym, a pewnego razu jest on spotęgowany brakiem brukselki w sklepie. To wtedy rozwścieczony bohater wpada na pomysł, jak raz na zawsze rozprawić się ze świętami. W tym celu wyrusza na Biegun Północny do świątecznej kwatery Mikołaja (zdradzę, że zamierza m.in. przykleić jego sanie melasą). Po drodze spotyka przemiłą – no cóż, według niego nieznośnie pogodną i irytującą, a w dodatku zbyt entuzjastycznie nastawioną do świąt – króliczkę w okularach (Futrzankę), która postanawia, oczywiście nie znając jego prawdziwych intencji, towarzyszyć mu w podróży. Wraz z rozwojem akcji podstępny i przerażający plan Zrzędusa napotyka coraz więcej trudności. Podróż całkowicie odmieni naszego bohatera, dostarczy mu wielu niezwykłych wrażeń, pomoże mu odkryć pokłady dobra w sobie oraz zrozumieć, czym jest prawdziwa przyjaźń. Zmieni nie tylko jego nastawienie do życie, ale też do świąt. Błyskotliwie napisana, bezpośrednim, lekkim stylem, pełna komicznych przygód i zwrotów akcji książka świąteczna, która uczy wrażliwości i życzliwości. Całość dopełniają barwne, zabawne ilustracje. Świetna lektura dla uczniów szkoły podstawowej; idealnie sprawdzi się też przy wspólnym, rodzinnym czytaniu. Okładka twarda, szyta. Gorąco polecam.

Autorka: Marianne Dubuc Wydawnictwo: Entliczek Poziom: BD O/I   Niezwykle urocza, wielkoformatowa książka obrazkowa autorstwa kanadyjskiej ilustratorki, laureatki nagrody literackiej Gubernatora Generalnego Kanady w kategorii Ilustracja; poprzednio: „Niedźwiedź i szept wiatru” p. 17/2022. Główna bohaterka Pom nie może doczekać się, kiedy rozpocznie swoją przygodę ze szkołą. Pewnego ranka wyrusza więc w drogę, aby przyjrzeć się z bliska szkołom swoich zwierzęcych przyjaciół. Najpierw odwiedza Szkołę Gryzonotków, do której myszki przylatują ptako-busem. Następnie zagląda do Szkoły Małych Skoczków, w której króliki uczą się czytania, pisania i liczenia. Z zachwytem przygląda się artystycznym zajęciom żabek oraz lekcjom wychowania fizycznego lisków. Trafia na przerwę obiadową w Szkole Uszatków (niedźwiadków), a w Szkole Słodkich Snów (leniwców) na sjestę. Po odpoczynku sprawdza jeszcze, co porabiają w swojej szkole wiewiórki, oraz zagląda do szkolnej biblioteki wilczków. Po pełnym wrażeń dniu wraca do domu i z ekscytacją przedstawia mamie własną, zbudowaną na całodziennych obserwacjach wizję szkoły. Ważną rolę odgrywają w tej opowieści kapitalne, pełne zabawnych szczegółów i ukrytych historii ilustracje. Wspaniała, optymistyczna, ukazująca szkołę w niezwykle pozytywnym świetle książka. Idealna lektura dla starszych przedszkolaków i pierwszoklasistów. Nadaje się zarówno do samodzielnej, jak i do familijnej lektury. Twarda oprawa, szyta. Bardzo polecam.

Autor: Aleksander Kaczorowski Wydawnictwo: Muza           Książka pisarza, bohemisty, tłumacza literatury czeskiej, dziennikarza to szerokie studium Czech; poprzednio na liście: „Ota Pavel. Pod powierzchnią” p. 12/2018. Zakochany w naszych południowych sąsiadach autor ze swojej trochę subiektywnej perspektywy przybliża czytelnikowi wszystko, co jest związane z tym krajem i jego mieszkańcami: geografię, kulturę, historię, język, mentalność, a nawet kulinarny savoir vivre. Kaczorowski w dowcipny sposób opowiada o ludziach, którzy uważają, że żyją w najlepszym miejscu na ziemi. Pokazuje genezę czeskiego podejścia do życia, pełnego wyluzowania, celebrowania drobnych przyjemności, najlepiej z kuflem wybornego czeskiego pivečka. Napisana ze swadą, zawierająca dużo praktycznych wskazówek książka, która przełamuje stereotyp Czecha zakorzeniony w głowach Polaków. Publikacja zwiera kolorowe zdjęcia oraz bibliografię. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autorka: Dorota Kolak Wydawnictwo: Prószyński i S-ka   Wywiad rzeka z Dorotą Kolak, cenioną aktorką teatralną, filmową i telewizyjną, nauczycielką akademicką na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej w Gdańsku, bardzo ciekawie przeprowadzony przez Katarzynę Ostrowską, absolwentkę teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, autorkę sztuk teatralnych i powieści fantasy „Naszyjnik z turmalinem”. Dorota Kolak pochodzi z Krakowa. Wychowywała się w rodzinie związanej z teatrem i szkołą muzyczną. Aby dostać się do wymarzonej szkoły teatralnej, musiała uporać się z wadliwą wymową głoski „r”. Swoje życie zawodowe związała z Gdańskiem i Teatrem Wybrzeże, prywatne zaś (od ponad czterdziestu lat) z aktorem Igorem Michalskim, który obecnie jest dyrektorem Teatru Muzycznego w Gdyni. Ich córka Kasia również jest aktorką. Aktorka nie używa social mediów, nie ma też prawa jazdy. Mimo wdrukowanych w dzieciństwie – jak twierdzi – pokory, grzeczności i bycia wzorową uczennicą z biegiem lat nauczyła się odpuszczać, nabierać dystansu do wielu spraw. W pracy stara się być elastyczna i „roztrenowana”, czyli szybko wchodzić w rolę i z niej wychodzić. Lubi wyzwania i ekstremalne tematy. Największe sukcesy zawodowe zaczęła odnosić po pięćdziesiątce. Chciałaby jeszcze nauczyć się japońskiej sztuki układania kwiatów, tanga argentyńskiego i renowacji mebli. W żadnym wypadku nie czuje się supergwiazdą, zdarza jej się słyszeć tytułowe pytanie: „Skąd ja panią znam?”. Uważa, że jej życie jest żmudną wspinaczką, ale ma poczucie, że „jest tam, gdzie być powinna”. Z książki dowiemy się, jak wyglądała jej droga do tego właśnie miejsca. Kolak opowiada o profesorach krakowskiej PWST, którzy odcisnęli piętno na jej edukacji. O pierwszych latach pracy, kolejnych rolach, wyzwaniach teatralnych, warsztacie aktorskim, stresie związanym z zawodem, największych przeżyciach w teatrze i aktorskich wzorcach. Książka jest znakomitym podsumowaniem jej ponad czterdziestoletniej pracy aktorskiej, ciekawą opowieścią o nietuzinkowej, skromnej, pracowitej, a przy tym utalentowanej aktorce i jej warsztacie. Zawiera czarno-białe i kolorowe zdjęcia. Okładka miękka, klejona. Polecam.    

Autor: Neil Bradbury Wydawnictwo: Dom Wydawniczy Rebis     Książka amerykańskiego fizjologa, profesora uniwersytetu medycznego w Chicago to medyczno-kryminalna opowieść o jedenastu najbardziej śmiertelnych truciznach. Pierwsza część jest poświęcona związkom chemicznym naturalnie występującym w środowisku, czyli organicznym alkaloidom: insulinie, atropinie, strychninie, akonitynie, rycynie i digoksynie, oraz nieorganicznym cyjankom. Alkaloidy w większości można wyekstrahować z roślin, insulina jest produkowana przez organizm człowieka i jest niezbędna do życia, a cyjanki są prostymi w budowie i otrzymaniu związkami. Druga część poświęcona jest trującym pierwiastkom: potasowi, arsenowi, polonowi i chlorowi. Autor każdej z trucizn poświęca odrębny rozdział, opisując przestępstwo popełnione za jej pomocą, sposób wykrycia specyfiku w organizmie, mechanizm działania danej substancji na człowieka. W rozdziale o atropinie opisana jest historia zbrodni prawie doskonałej. W 1994 roku w Edynburgu kilka osób miało objawy zatrucia po wypiciu toniku kupionego w jednym z supermarketów. Policja nie wiedziała, kto jest sprawcą, ani jakimi się kieruje motywami. Okazało się, że za tym wszystkim stał wykładowca akademicki, doktor biochemii molekularnej, który chciał zamordować żonę, a zatrucie butelek z tonikiem na sklepowej półce atropiną miało zapewnić mu alibi. Tonik został wybrany nieprzypadkowo, zawarta w nim chinina miała zamaskować gorycz atropiny. Naukowiec przygotował swojej żonie gin z tonikiem zaprawionym trucizną, ale nie przewidział jednego – do butelek napoju w sklepie dodał ilość alkaloidu, która wywołała swoiste objawy, ale nie powodowała śmierci, a żonie zaaplikował dawkę śmiertelną, co spowodowało, że drink zrobił się ohydnie gorzki. Kobieta nie wypiła całej mikstury, a dzięki szybkiej reakcji lekarza przeżyła. Plan zbrodni doskonałej spalił na panewce, a naukowiec trafił do więzienia. Ciekawie napisana, pełna świetnie podanej wiedzy książka, po której przeczytaniu czytelnik już zawsze będzie się zastanawiał, co jest źródłem migdałowego zapachu, aromat orzechów czy cyjanek. Publikacja zawiera bibliografię oraz czarno-białe zdjęcia. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autorka: Natalia Ziopaja Wydawnictwo: Znak     Książka psycholożki, psychoedukatorki, interwentki kryzysowej, twórczyni instagramowego profilu Psychologiczne Ciekawostki to poradnik z dziedziny zdrowia psychicznego. Autorka próbuje rozbudzić w czytelnikach ciekawość psychologiczną oraz zachęcić ich do dbania o swoje zdrowie psychiczne, zapoznania się z przydatnymi w życiu technikami samopomocowymi i wykorzystywania ich w kryzysowych sytuacjach. W przystępny sposób, opierając się na najnowszych ustaleniach naukowych, przekazuje podstawową wiedzę z zakresu psychologii; omawia zagadnienia dotyczące potrzeb fizjologicznych, emocji, procesów poznawczych oraz motywacji. Dowiemy się, jak przygotować się do specjalisty zdrowia psychicznego, jak radzić sobie z nieprzyjemnymi emocjami, stresem i krytyką, jak rozwijać asertywność. Znajdziemy propozycje ćwiczeń, porady, przykłady, tabele do wypełnienia, odpowiedzi na pytania, jakie pojawiały się na profilu instagramowym autorki. Wartościowa propozycja dla czytelników zainteresowanych samorozwojem. Książka zawiera bibliografię i przypisy końcowe. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Autor: Jarosław Kaczmarek Ilustratorka: Berenika Kołomycka Wydawnictwo: Słowne Młode Jarosław Kaczmarek, warszawski opowiadacz historii związany ze Stowarzyszeniem Studnia O., animator kultury oraz autor książek dla dzieci (poprzednio na liście: „Wielki wyścig” p. 8/2020), proponuje małym czytelnikom kalendarz adwentowych opowieści, w których znajdą dużą dawkę przygód i podróży, sporo legend oraz baśni z różnych zakątków świata, a także odrobinę magii i tajemniczości. Alicja (lat 6) i Kuba (lat 4) podczas pobytu u dziadków znajdują na strychu stary kalendarz adwentowy w kształcie kolorowej kamienicy z zamkniętymi oknami i miniaturowym zegarem. W tajemnicy zabierają znalezisko do swojego pokoju i z niecierpliwością czekają na rozpoczęcie Adwentu. W pierwszą adwentową noc kalendarz ożywa, zaczyna tykać zegar, pozytywka wygrywa melodię kolędy „Cicha noc” i otwiera się pierwsze okienko, w którym znajduje się mała śnieżna kula z miniaturą zimowego krajobrazu. Dzieci wsłuchują się w pierwszą, rozpoczynającą tytułową świąteczną podróż opowieść o panu Erwinie, XIX-wiecznym wynalazcy i producencie sprzętu chirurgicznego, który wpadł na pomysł zrobienia przezroczystej śnieżnej kuli z miniaturą kościoła w środku. Poznają też historię znalezionego kalendarza. Kolejna śnieżna kula z opowiadaniem przenosi ich na dawny bożonarodzeniowy jarmark, na którym nieuczciwy wędrowny kuglarz Karl mami ludzi workiem nagród za rozwiązanie zagadki, ale pod wpływem pewnego anioła zmienia się w uczciwego kupca. Motyw metamorfozy bohatera pojawia jeszcze w kilku innych opowieściach, np. o szwedzkim chłopaku, który w przebraniu złośliwego kozła wyruszył do sąsiedniej wioski, aby straszyć dzieci i wymuszać od nich prezenty, ale po drodze pomógł rannemu staruszkowi, co doprowadziło do tego, że wybrał drogę czynienia dobra. W zbiorze znalazły się zarówno baśniowe opowieści, jak też historie z życia wzięte. Jedna z tych prawdziwych opowiada o dzieciństwie piłkarza Piotra Zielińskiego, którego rodzice prowadzili pogotowie opiekuńcze w swoim domu. Wychowany w duchu pomagania potrzebującym reprezentant Polski w piłce nożnej do dziś wspiera dzieci z domów dziecka. Niezwykle urozmaicony i bardzo ciekawy zbiór 24 gwiazdkowych opowieści z pozytywnym przesłaniem, który znakomicie wprowadza w klimat świąt. Idealna propozycja do wspólnego rodzinnego czytania w zimowe wieczory. Dużym atutem książki są też akwarelowe ilustracje Bereniki Kołomyckiej. Okładka twarda, szyta. Polecam.