Archiwum miesiąca: październik 2023

Krwawe dożynki 1943

Autor: Mariusz Nowik
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Warszawa 2023

Fabularyzowany reportaż, którego autorem jest dziennikarz o historycznym zacięciu. Jego warsztat pisarski znamy dzięki publikacji „Palmiry” (P. 9/21), a zainteresowania badawcze, zogniskowane wokół II wojny światowej, dają o sobie znać w poprzedniej oraz najnowszej książce. Ta ostatnia – jak wyznaje Nowik – powstać po prostu musiała, ponieważ historia w niej opisana przez długi czas nie dawała mu spokoju. Czytelnik, który zapozna się z reportażem może doświadczyć podobnego stanu. Opowieść o losach dwóch żydowskich kobiet: Ludwiki Fiszer i Estery Rubinsztejn poraża złem, zapada głęboko w pamięć i pozostawia bez pocieszenia.

Tytułowa akcja „Dożynki” obejmuje trzy hitlerowskie obozy: w Majdanku, Poniatowej oraz Trawnikach. Wszystkie te miejsca pojawią się na kartach książki, a przebieg wydarzeń w każdym z nich będzie podobny i podobnie przekraczający granice zrozumienia. Cel akcji to zabicie jak największej liczby Żydów w możliwie najbardziej wydajny sposób – tenże cel zostaje osiągnięty. Niebywałe szczęście – o ile można użyć tego słowa w kontekście opisywanej historii – mają wspomniane wcześniej bohaterki. Kobiety przeżywają masową egzekucję, wydostają się spośród ciał tych, którzy zginęli i uciekają, szukając pomocy u mieszkających w okolicy Polaków. Jedni pomagają, inni szukają zysku – postawy są różne, jak różni są ludzie. Świadczą o tym powojenne zeznania i relacje świadków, na których Nowik opiera swoją narrację. Autorowi udaje się na tyle wyważyć opowieść, by ukazać prawdę o Erntefest, nie naruszyć godności ofiary, ale także nie przytłoczyć czytelnika ogromem zła, które zatriumfowało w pierwszych dniach listopada 1943 roku na polskiej ziemi. Fabularyzowanie reportażu pozwala nieco złagodzić siłę rażenia opowieści, ułatwia dotarcie do odbiorcy i przywołuje ten rodzaj prawdy, który odnosi się nie do faktów, ale uczuć bohaterów publikacji.

„Krwawe dożynki” nie należą do książek, które można polecać, choć kunszt i wrażliwość autora widać na każdej stronie publikacji. Reportaż sytuuje się raczej wśród tekstów, które po prostu należy przeczytać, by nie godzić się na zło, przechowując pamięć o Ludce i Esterze, a także innych ofiarach okrutnego rozkazu wydanego przez Himmlera, a wykonanego przez hitlerowskich żołnierzy (niewielu z nich poniosło karę za swoje czyny). Książka zawiera bibliografię źródeł, a wydana jest w twardej i szytej oprawie – warto zwrócić na nią uwagę.

Czytaj dalej

W ten sposób znikam

Autorka: Mirion Malle
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
Warszawa 2023

Komiks o depresji stworzony przez francuską rysowniczkę i scenarzystkę. Autorka podejmuje trudny, ale niezwykle aktualny i ważny temat choroby, z którą dziś boryka się coraz więcej osób. Jedną z nich jest Clara, dwudziestokilkuletnia, dobrze zapowiadająca się pisarka, która na co dzień pracuje w wydawnictwie i niedawno przeżyła rozstanie ze swoją dziewczyną. Życie bohaterki z pozoru wydaje się zwyczajne, wypełnione typowymi dla młodych ludzi aktywnościami. Niestety z każdym kolejnym dniem Clara coraz bardziej wycofuje się z życia towarzyskiego, zaczyna unikać ludzi w pracy a wreszcie nawet własne towarzystwo staje się dla niej ogromnym wyzwaniem. Tytułowe znikanie, które czytelnik obserwuje na kolejnych stronach komiksu to metafora depresyjnego epizodu, którego doświadcza dziewczyna. Najdotkliwszym symptomem choroby jest poczucie pustki, niezdolność do odczuwania zarówno złych, jak i dobrych emocji. Życie Clary wydaje się pozbawione barw, tak, jak pozbawione kolorów są również ilustracje utworu. Najbliższe otoczenie nie rozumie tego, co dzieje się z bohaterką w wyniku czego powoli rozluźniają się więzi, łączące ją z przyjaciółmi i dawnymi znajomymi. Samotność to uczucie, które waży najwięcej w tej opowieści, bywa pożądana i wybierana przez bohaterów, ale też przez nich niechciana, bo zbyt przytłaczająca.

Komiks należy do dzieł, którym przyświeca misja oswojenia czytelnika z trudnym problemem, wyjaśnienie go i odczarowanie. Ta poruszająca powieść graficzna ukazuje prawdziwe, niewidoczne z oddali oblicze depresji, przynosi obraz walki o siebie i podpowiada, jak w tejże walce dopomóc. Polecam wszystkim, którzy chcą zmierzyć się z tematem. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej

Podróbka

Autorka: Kirstin Chen
Wydawnictwo: Harper Collins
Warszawa 2023

Całkiem ciekawa i oryginalna propozycja Wydawnictwa Harper Collins, napisana przez autorkę, która mieszka w Nowym Jorku, choć urodziła się i wychowała w Singapurze. Pisarka opowiada historię dwóch kobiet, Amerykanek azjatyckiego pochodzenia, które przed laty mieszkają ze sobą w akademiku, lecz jedna z nich nagle rezygnuje ze studiów, a druga kończy je z bardzo dobrym wynikiem. Ich drogi rozchodzą się na kilka lat, w trakcie których obie wychodzą za mąż i robią kariery. Ava zostaje prawniczką, mieszka w pięknym domu i rodzi synka, lecz zaprzestanie praktyki zawodowej i niepartnerska relacja z mężem podkopują jej pewność siebie oraz poczucie własnej wartości. Natomiast niegdyś nieśmiała i uważana za dziwaczkę Winnie rozwodzi się i angażuje w pewien bardzo dochodowy biznes, do którego zachęca dawno niewidzianą koleżankę. Ava początkowo odmawia, jednak gdy jej mąż wyprowadza się do innego miasta i blokuje ich wspólne konto, a samotna opieka nad dwuletnim dzieckiem przerasta ją coraz bardziej, postanawia przyłączyć się do intratnego przedsięwzięcia koleżanki. Niestety wspomniane interesy nie do końca są zgodne z prawem. Bohaterki zajmują się importem perfekcyjnie wykonanych podróbek luksusowych torebek, które z chińskich fabryk trafiają na amerykański rynek. Czytelnik od pierwszych stron książki może się domyślić, że ostatecznie policja wpada na trop oszustek, ponieważ narracja przyjmuje formę składania zeznań przed panią detektyw. Czy Ava uniknie konsekwencji swojego udziału w przestępstwie? I gdzie podziała się pomysłodawczyni torebkowego biznesu – Winnie? Sytuacja z każdym rozdziałem komplikuje się coraz bardziej, a zakończenie może zaskoczyć każdego czytelnika.

Powieść porusza problem stereotypów z jakimi muszą mierzyć się Azjaci studiujący na amerykańskich uczelniach i próbujący odnaleźć swoje miejsce na tamtejszym rynku pracy. Autorka zwraca również uwagę na irracjonalne pragnienie posiadania kosztownych przedmiotów przez ludzi, którzy poprzez wygląd budują swoją pozycję w społeczeństwie. Bajkowe życie, które obserwujemy m. in. w social mediach często okazuje się tytułową podróbką, falsyfikatem prawdziwego szczęścia, u którego źródła leżą zupełnie inne niż bogactwo wartości. Książka wyróżnia się spośród innych nowości wydawniczych, stanowi bardzo dobrą rozrywkę dzięki wciągającej fabule, pełnej humoru narracji, a także niespodziewanym plot twistom, ożywiającym opowieść i budzącym sympatię bohaterkom, które nie tracą determinacji pomimo popełnianych błędów. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Koparka i motyl

Autor: Joseph Kuefler
Wydawnictwo: Frajda
Poziom: BD O

 

Kolejna część cyklu o koparce, która odkrywa fascynujący świat przyrody, autorstwa uznanego amerykańskiego pisarza i ilustratora książek dla dzieci. Na polskim rynku ukazały się dotychczas dwa tomiki (żaden z nich do nas nie dotarł): „Koparka i kwiat” (2022) oraz „Koparka i kaczuszka” (2022).

Autor tworząc ciekawe, proste historyjki o tytułowej bohaterce w pomysłowy sposób pokazuje przenikanie się świata dużych maszyn budowlanych i świata natury, a przy okazji przemyca fascynujące ciekawostki przyrodnicze. W prezentowanym tomiku zapracowana koparka podczas przerwy zauważa głodnego robaczka. Wspólnie z innymi maszynami przygotowuje dla niej ucztę z zielonych liści. Gdy chce wrócić do pracy, okazuje się, że na krawędzi jej łyżki znajduje się kokon, w którym zamknęła się gąsienica.

Koparka postanawia chronić małą istotkę i cierpliwie czeka aż wydostanie się ona z kokonu. Czas się dłuży, ale nie jest zmarnowany. Koparka bowiem zaczyna dostrzegać otaczającą ją naturę, zmieniający się wokół niej świat i przechodzi wewnętrzną metamorfozę. W finałowej scenie z poczwarki wyłania się piękny motyl, a maszyny podążając za nim docierają do pięknego, pełnego drzew i kwiatów miejsca, w którym spędzają miło czas.

Na końcu książki mali czytelnicy znajdą dodatkowe informacje na temat faz rozwojowych motyli oraz ochrony naszych skrzydlatych przyjaciół. Wartościowa, ciekawa, pięknie zilustrowana książka, która uczy odpowiedzialności, empatii i troski o środowisko. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Poprzednio na liście: „Po drugiej stronie stawu” p. 15/2023.

Człowiek w poszukiwaniu sensu. Wersja dla młodych czytelników

Autor: Viktor Emil Frankl
Wydawnictwo: Czarna Owca
Warszawa 2023
Poziom: BD IV

Publikacja dość nietypowa, która w zasadzie jest dostosowaną do wieku i możliwości nastoletniego czytelnika wersją klasycznego dzieła literatury obozowej. Autor to były więzień obozów koncentracyjnych w Teresinie, Auschwitz i Dachau, a także wykładowca akademicki, psychiatra i psychoterapeuta, jeden z twórców humanizmu psychologicznego, twórca koncepcji logoterapii. Niniejsze wydanie zawiera wspomnienia autora z czasu Szoa oraz skrócony i uproszczony wariant jego prac z zakresu psychologii.

Pierwsza część książki, która dotyczy obozowego koszmaru koncentruje się na jego wpływie na psychikę przeciętnego więźnia oraz strażnika. Autor analizuje własne doświadczenie Holokaustu z perspektywy psychiatry, używając znanych mu pojęć i narzędzi opisu, porównując swoje i cudze reakcje psychiczne na różne wydarzenia. Mowa tu o cierpieniu, głodzie, lęku, apatii, poczuciu humoru, potrzebie sztuki, szczęściu czy wolności i wreszcie o sensie życia. Druga część książki to skrócona i przeredagowana wersja wykładów z podstaw logoterapii. Psychologiczna myśl Frankla zostaje tu wyłożona w dość przystępny dla laika sposób, choć nie wydaje się, by każdy nastoletni czytelnik poradził sobie ze zrozumieniem teorii. Logoterapia jako nauka skupia się na sensie ludzkiej egzystencji, a właściwie na tego sensu poszukiwaniu, co stanowi najsilniejszy motor działania człowieka i wspomaga walkę o przetrwanie w trudnych okolicznościach. Odbiorca, który zapozna się z drugą częścią publikacji ma szansę w pełni zrozumieć ukazaną w pierwszym rozdziale postawę autora wobec jego obozowej przeszłości i związanych z nią przeżyć.

Czy książkę warto polecić wspomnianemu w tytule młodemu czytelnikowi? Raczej tak, choć na pewno nie zainteresuje ona wszystkich. Publikacja może podnieść na duchu osoby borykające się z coraz częściej występującym u nastolatków poczuciem braku sensu życia i depresją. Przesłanie dzieła opiera się bowiem na głębokim przekonaniu, że każda chwila ludzkiej egzystencji – szczęśliwa, smutna, dobra czy zła buduje nasze doświadczenie i jako taka powinna zostać zaakceptowana. Autor próbuje przekazać czytelnikowi, że życie zawsze ma sens, nawet w najbardziej nieludzkich okolicznościach, nigdy nie należy tracić nadziei, a miłość pomaga przetrwać najgorsze chwile. Zachęcam do lektury nie tylko młodzież, ale również dorosłego odbiorcę. Książkę wzbogacają mapy, słownik terminów, a także wybrane dokumenty życia osobistego związane z Franklem. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej